ما وعزا داری ایام محرم!

در ایام عزاداری وگرامی داشت محرم حسینی قرار داریم. هرساله در چنین ایامی
در اکثر کشور‌های که اهالی شیعه مذهب زندگی می‌کنند، چنین مراسمی برگزار
می‌شود.

ما؛ مهاجرین افغانستانی مدت سه دهه است
که در مرکز جهان شیعه یعنی ایران زندگی می‌کنیم وهرساله در گوشه وکنار
ایران، در دهه اول ماه محرم اقدام به برگزاری مراسم عزاداری می‌نمائیم.

در
اینجا خالی از لطف نخواهد بود که بدانیم مهاجرین بعد از گذشت ۳۰ سال
عزاداری در کشور ایران، قلب مذهب شیعه، در چنین ایامی چه حال احوالی دارند.
مطلب ذیل حاصل مشاهدات وتجربیات چندین ساله‌ام می‌باشد که بر اثر مراوده
با عزاداران در ایام محرم در عالم غربت ومهاجرت، درمکانهای مختلف بدست آمده
است که تقدیم خوانندگان گرامی میشود.

به طور معمول عزاداران ماه محرم به پنج دسته تقسیم می‌شوند.

۱- کسانیکه از روی عادت در چنین مجالسی شرکت می‌کنند.

۲- کسانیکه در زندگی گرفتاری دارند.

۳- کسانیکه فقط سینه می‌زنند.

۴-کسانیکه می‌خواهند به سخنان روحانی مجلس گوش بدهند.

۵- کسانیکه مسئول وبرگزار کننده هستند.

دسته
اول: این دسته بدون هدف خاصی با رسیدن ماه محرم، طبق عادت هرساله، هرشب به
مراسم عزاداری امام حسین (ع) شرکت می‌کنند، می‌نشینند وبه سخنرانی روحانی
مجلس گوش می‌دهند وقبل از اینکه روحانی روضه بخواند دستمالهای آن‌ها آماده
وسرهای خم شده سمت زمین سعی می‌کنند برای گرفتن هرچه بیشتر ثواب، قطرهٔ
اشکی بریزند واگر احیانا اشکی از چشمانشان جاری شد، به دستمال برخورد نکند
وراهی زمین شود تا فرشته‌های که مامور جمع کردن اشکهای عزاداران هستند،
جمعشان کنند وبی نصیب نمانند وبه حسابشان ذخیره ودر روز قیامت به دردشان
بخورد. این دسته در ‌‌نهایت سینه زنی عزداران را تماشا می‌کنند واگر از طرف
کادر خدماتی هیئت، چایی داده شود نوش جان می‌کنند وراهی منزل می‌شوند. تا
روز دیگر وبرنامهٔ دیگر.

۲- دسته دوم: می‌شود
ادعا کرد که این دسته از مشتری‌های اصلی ایام محرم هستند. این عده از
ابتدای شروع برنامه به هیچ چیز دیگری جز گرفتاری‌های شخصی که با آن‌ها دست
پنجه نرم می‌کنند، فکر نمی‌کنند وبه یک گوشه کز کرده ودستمالی در دست، همه
هوش وحواسشان این است که چه زمانی روضه خوانی روحانی مجلس شروع می‌شود تا
آن‌ها با خیال راحت با صدای بلند گریه کنند وبه گفته روحانی ورضه خوان‌ها،
عقده‌های درونشان را خالی کنند وبعد از چند دقیقه گریه وریختن اشک‌های
فراوان کمی از درد‌ها ورنج‌ها وگرفتاری‌های آن‌ها کاهش یابد. این عده اگر
با روضه خانی روحانی ارضا شدند که راه خود می‌گیرند ومیروند وبه هیچ چیز
دیگری کاری ندارند واگر راضی نشدند، منتظر می‌مانند وبا نوحه خوانی وسینه
زنی همراه شده ویک نفس دیگر گریه می‌کنند واشک می‌ریزند ودر ‌‌نهایت با یک
پیغام برای روحانی ویا مجری مجلس یاد آوری می‌کند که برای حل گرفتاری او،
دعا کنند. این داستان هرشب عزاداری ایام محرم تکرار می‌شود.

۳-دسته
سوم: این عده هم داستان جالبی دارند. آن‌ها اصلا حوصله گوش دادن به
سخنرانی روحانی مجلس را ندارند. از شروع برنامه که معمولا بعد از تلاوت
قرآن کریم، سخنرانی روحانی آغاز می‌شود، همه آن‌ها توی کوچه وخیابان ودم
درب هیئت‌های مختلف حیران وسرگردان هستند وبه هر هیئتی که رسیدند سئوال
می‌کنند، سینه زنی شروع شده است؟ اگر جواب مثبت بود وارد مجلس می‌شوند واگر
منفی بود سراغ هیئت دیگری می‌روند. برای این عده فقط سینه زنی وزنجیر زنی
اهمیت دارد وعزاداری به حساب می‌آید. موضوع جالبی که در این بین وجود دارد
این است که آدمای این گروه در زندگی عادی هرچه بی‌خدا‌تر، بی‌نماز‌تر،
بی‌رحم‌تر ودر کل به اصطلاح لات ولوت باشند، در این ایام جز سینه زنان
وزنجیر زنانی هستند که در صف اول می‌ایستند واز همه بهتر ومحکمتر بر سر
وسینه خود زنجیر می‌زنند وانواع اقسام زنجیر‌های چرخ موتور ودوچرخه همراه
خود دارند ودر ‌‌نهایت با بدن خسته وزخمی والبته روحیهٔ قوی وبا افتخار
تمام از مجلس عزاداری خارج می‌شوند که برای شب دیگر آماده بشوند وبتوانند
در چند هیئت مختلف خوب زنجیر بزنند.

۴- دسته
چهارم: این دسته از معدود کسانی هستند که برای یاد گیری مطلبی دینی، مذهبی
ویا مسایل ومشکلات روز مره به این مجالس شرکت می‌کنند تاشاید از زبان
روحانی مجلس جمله مفیدی بیرون بیاید واو بتواند استفاده ببرد. این عده که
تعدادشان بسیار اندک است، هرچه گوش می‌دهد کمتر متوجه مطلبی می‌شوند زیرا
روحانی مجلس بر خلاف میل وسلیقه آن‌ها حرف می‌زند وهرآنچه از دهان روحانی
بیرون می‌آید، برای این عده یا تکرار حرف‌های است که در تمام سالهای عمرشان
شنیده‌اند ودیگر رغبتی برای شنیدند مجدد ندارند ویا چنان نا‌مفهوم وبی
ارتباط با شبهای محرم ومسایل ومشکلات مهاجرین است که آن‌ها هیچ نمی‌فمند
ودرک نیمیکنند ودر آخر برنامه با دهان خشکیده وبا خاراندن پشت کله‌شان از
مجلس خارج می‌شوند وشب دیگر به امید یک مطلب تازه دوباره وارد مجلس عزاداری
می‌شوند.

۵- دسته پنجم: دسته پنجم را کسانیکه
تشکیل می‌دهند که به قول معروف سرشان به تنشان می‌ارزد وفکر می‌کنند وظیفه
به دوش آن‌ها گذاشته شده است که در این ایام با فراهم نمودن مکان وجمع کردن
عزارداران امام حسین (ع) به قول خودشان (اقامه) عزا بکنند.

 معمولا
رسم بر این است که هیئت‌های بزرگ برای شب‌های محرم، به غیر از سخنران
رسمیشان، مهمان روحانی دعوت می‌کنند که با این کار دوهدف را دنبال می‌کنند.
اول تنوع در برنامه سخنرانی. دوم تست کردن روحانی برای سال آینده.

در
اینجا برای نمونه خاطرهٔ رابرایتان نقل می‌کنم تا موضوع روشن‌تر شود. چند
شب قبل از من دعوت شد تا در بارهٔ سخنرانی یک روحانی که به عنوان مهمان
دوعوت شده بود نظر بدهم که آیا به درد سال دیگر ومحرم دیگر می‌خورد یا خیر!
با کمال میل پزیرفتم ودر جمع مسئولان هیئتی وارد شدم که جز منی حقیر، همگی
از مسئولان ودستندر کاران هیئت بودند. رئیس جلسه از حضار نظر خواهی کردند
با کمال تعجب متوجه شدم که از بین ۱۵ نفر مسئول واجرا کننده، هیچ کدام به
سخنرانی روحانی مهمان توجه نکرده بودند واصلا به خاطر نداشتند که در بارهٔ
چه موضوع سخن گفته شده است. وقتیکه متوجه این حقیقت تلخ شدم، به آن‌ها
اعتراض کردم که چرا مرا برای نظر خواهی دعوت کرده‌اند این درحالی است که
خودشان اصلا در جریان سخنرانی آن روحانی نیستند. متاسفانه آن‌ها برای توجیه
این عملشان گفتند که ما فیلم سخنرانی را تماشا می‌کنیم ونظر می‌دهیم، من
هم گفتم هروقت فیلم سخنرانی را تماشا کردیدمرا هم خبر کنید واز جلسه خارج
شدم. این وضعیت شامل یک هیئتی است که در هر شب بیش از دوهزار نفر عزادار
شرکت کنند دارد وخرج ومخارج برگزاری ایام محرم به۷الی۸ میلیون تومان می‌رسد
که البته تماما ازمحل جمع آوری نذورات تامین می‌شود.

سخن آخر:

دو
نوع نگاه به قضیه بالا وجود دارد. ۱- اگر زاویه مذهبی به قضیه نگاه کنیم
که در بیشتر مواقع روحانیون و واعظین بر این قضیه تاکید فراوان دارد این
است که: این قدرت وعظمت امام حسین (ع) و واقعه عاشورا است که درایام
عزاداری محرم هر نوع آدمی را در هیئت‌های عزاداری می‌توانیم ببینیم. ۲- اگر
زاویه تجربی به قضیه نگاه کنیم می‌بینیم که تمام کسانیکه در ایام محرم در
هیئت‌های عزاداری شرکت می‌کنند از روی نیاز‌های درونی وشخصی صورت می‌گرد.

 
نظر شما چیست؟