موافقتنامه استراتژیک"کابل و واشنگتن" همزمان با سفر کرزی به امریکا

افغانستان در سیاست خارجی اش از زمان ورق زدن به صفحه تاریخ معاصر, فراز ونشیب های زیاد با ایالات متحده امریکا داشته که جنگ دوم جهان,دوران جنگ سرد و بالاخره حملات ترورستی 11 سپتمبر 2001 میلادی, واشنگتن را بشتر درگیری مسایل افغانستان کرد وسر انجام امریکا با دیگر متحدان اش, بخاطر محو تروریسم در افغانستان و منطقه با چرخیش 180 درجه قاره راپیمود و با بشتر از صدهاهزار عسکر در چارچوب قطعنامه سازمان ملل متحد داخل افغانستان شد, و افغانستان به عنوان موضوع مهم در محراق توجه جهانیان از جمله امریکا قرار گرفت.
بعد از 24 ساعت حادثه 11 سپتمبر نیروهای نظامی امریکا, با این بیان جورج بوش;"ارزش های امریکا در حال فروریختن است, دنیا یا باما است یا با تروریست ها."با قرار دادن دلیل "حق دفاع ذاتی فردی یا جمعی " در 7 اکتوبر 2001 با جدیت تمام وارید افغانستان شد و حملات خود را مهر تایید قانونی گذاشت. اما بحث روی قانونی بودن و غیر قانونی بودن حملات امریکا به افغانستان در سازمان ملل جریان داشت, تا شورای امنیت با استناد به ماده 51 منشور زیر عنوان "حق دفاع مشروع"در 21 دسمبر2001 امریکا را اجازه حضور در چارچوب آیساف(نیروهای بین المللی حافظ صلح در افغانستان ) داد و در 11 آکیست 2003 مسولیت رهبری جنگ به ناتو واگذار کردید.
امریکا بعد از حضور چند و تغیرات دیدگاه ها دو طرف و پیش برد اهداف استراتژیک خود در منطقه, زبان به بیان حضور دراز مدت خود, با داشتن پایگاه های نظامی در چارچوب یک موافقتنامه استراتژیک خارج از قطعنامه شورای امنیت ملل متحد, رسما به عنوان یک متحد استراتژیک افغانستان کوشید.

ابتدا بحث از اعلامیه در زمان برسر قدرت بود ن حزب جمهوری خواه به رهبری جورج بوش در کاخ سفید در 23 می 2005 میلادی مطرح شد, زمان که کابل و واشنگتن در مناسبات گرم به سر می برد.
اعلامیه حاوی تعریف سیاست خارجی امریکا در قبال افغانستان شامل مسایل امنیتی, اقتصادی, دمکراسی و حکومت داری خوب بود, اعلامیه که چندان جامعه عمل نه پوشید و راه را به خاطر امضا موافقتنامه استراتژیک با کابل باز کرد.

در سال 2008 در کاخ سفید قدرت ازجمهوری خواه ها به دمکرات ها به رهبری باراک اوباما انتقال شد, اما فراز ونشیب ها, نسبت به دوره بوش بشتر بین کابل و واشنگتن اوج گرفت.

بحث روی موافقتنامه , که گاه اعلامیه وگاه پیمان استراتژیک خوانده شده بین کابل و واشنگتن در نوامبر 2010 میلادی بین مشاوران امنیت ملی دوکشور اغاز شد.

اعلامیه توافق نظریات دو طرف بدون الزامیت, موافقتنامه با ارزش حقوقی بشتر, نسبت به اعلامیه و کمتر از پیمان بوده, پیمان باید به تایید کنگره در واشنگتن برسد اما در اصل موضوعات مطرح روی توافق نامه استراتژیک بوده .
بحث های مشاوران, کنفرانس های ویدیوی بین دو ریس جمهور, سفرهای مقامات بلند رتبه کابل و واشنگتن, موافقتنامه استراتژیک را سرخط گفتگو های محافل سیاسی در داخل طیف های مختلف داخلی و خارجی قرار داد. موضوع که بعدا از طریق هلکوپتر از ارگ ریاست جهوری همرای با کرزی تحت تدابیر شدید امنیتی به لوی جرگه ی مشورتی در خیمه لوی جرگه ی انتقال یافت. جرگه ی با اشتراک بشتر از 2000 تن از نماینده های مردم افغانستان در 25 عقرب 1390 برگزار و بعد از بحث ومشورت روی موافقتنامه استراتژیک با امریکا با اعلامیه 76 ماده ی به پایان رسید

چالش ها و واکنش ها:

"در بدنه گفتگو ها و پیش شرط ها, واکنش ها و چالش های تندی در داخل و خارج از افغانستان بین طیف های مختلف, دامنگیر این بحث ها شد:گروهای مختلف لوی جرگه ی سنتی را غیر قانونی عنوان کرد, همسایه ها افغانستان واکنش های تندی نشان داد و ایران جدا از نماینده گان مردم در شورای ملی خواهان عدم تایید این موافقتنامه گردید.
در حاشیه این بحث ها مذاکرات مخفی واشنگتن با طالبان که منتج به ایجاد دفتر برای طالبان در قطر شد و کابل سفیراش را از دوحه فراخواند ودر همین زمان کرزی ګفت :"اوباما می خواهد ما را بازی دهد در حالیکه ما افغان هستیم و فریب آن ها را نمیخوریم." , حادثه قرآن سوزی و بی حرمتی سربازان امریکای به کتاب مقدس مسلمانان در پایگاه بگرام, کشته شدن 16 غیرنظامی افغان در پنجوایی ولایت قندهار در جنوب غرب افغانستان, با ضرب گلوله یک سرباز امریکای شب هنگام 21 حوت 1390و انگشت انتقاد اپوزیسیون از جمله سخنان جبهه ی تازه تاسیس ملی احمد ضیا مسعود, محمد محقیق وعبدالرشید دوستم با واکنش:"حکو مت فعلی صلاحیت امضا این سند را ندارد و باید حکومت بعدی این سند را امضا کند." گفتگوهای روی توافقنامه همکاری های استراتژیک را پور تنیش ساخت".
اما با تمامی فراز ونشیب ها سرانجام توافقنامه استراتژیک در هشت بخش, خارج از بحث روی پایگاه های نظامی امریکا, تعداد شمار نیروها و درکل بحث توافقنامه امنیتی,در 22 آپریل 2012 برابر با 3 ثور 1391 میان داکتر رنگین دادفر سپنتا مشاور امنیت ملی, ریس جهور کرزی و رایان کراکر, سفیر امریکا در کابل به امضا رسید.
بعد اوباما در یک سفر غیر منتظره که تصوری هم از آمدن وی به کابل نمیشد, صبح چهارشنبه 2 می 2012 (13 ثور 1391),مصادف با اولین سال روز مرگ اسامه بن لادن در ابیت آباد پاکستان, یکجا با حامد کرزی ریس جمهور در ارگ ریاست جمهور افغانستان موافقتنامه استراتژیک رابه امضا رسانید,و مجلس نماینده گان افغانستان با 5 رای مخالف و سپس مجلس سنا با اکثریت قاطع تایید کرد.
در یک قسمت بخش هشتم این موافقت نامه چنین مشعراست: این موافقت نامه تا پایان سال 2024 دارای اعتبا ر است وطرفین می توانند, با موافقت کتبی مشترک, شش ماه قبل از تاریخ انقضا,این موافقتنامه را برای یک دوره ی دیکر طبق توافق قبلی تمدید نمایند.

سرنوشت توافقنامه امنیتی وسفرریس جمهورکرزی:

حامد کرزی ریس جمهور افغانستان با یک هیت از رد بالای حکومت طی یک سفر رسمی به دعوت باراک اوباما روز دوشنبه 18 جدی با اجندای توافق نامه امنیتی, پروسه صلح و دیکرموضوعات مورید بحث کابل را به قصد واشنگتن ترک کرد.قرار بود حامد کرزی روی تعداد سربازان باقی مانده امریکای پس از سال 2014, موجودیت پایگاه های نظامی امریکا و دیکرموضوعات مربوط به توافقنامه امنیتی با همتای امریکای اش در قصر سفید روز جمعه بحث وگفتگو نماید.

افغانستان پس از انزوای بین المللی طولانی, روابط گسترده اش را با کشورهای منطقه و جهان در چارچوب سندهای استراتژیک آغاز کرد, اما کابل و واشنگتن تا هنوز بخاطر عدم شفافیت در گفتگو های دو طرف, واکنش مخالفین مسلح دولت از جمله واکنش اخیر طالبان, دید گاه متفاوت مردم ( نیروهای افغان تجهیز و تقویت شوند به عوض امضا توافق نامه امنیتی ) وحتی رقابت بر سری منافع بشتر و باج گیری ها به توافق کلی روی این موافقت نامه استراتژیک دست نیافته است, که تا چی تعداد نیروها با کدام مشخصات و پایگاه ها, امریکا در افغانستان حضور داشته باشد.

حال بعداز کنفرانس خبری دو رییس جمهور, در واشنگتن میتوان دو نتجه را برداشت نمود:
یک اینکه دو رییس جمهور به نحوی در کنفرانس خبری کوشش کردند محتاطانه بخاطر دادن یک چشم انداز روشن به مردم دو کشور و مطبوعات جهان یک روابط دوستانه و گرم و حمایت از یک دیگر تصویر دهند, از جمله اینکه اوباما گفت " در بهارسال جدید فصل تازه انتقال مسولیت های امنیتی به نیروهای افغان را شاهد خواهیم بود".
دوم اینکه رقابت بر سر منافع بشر به نتجه مشخص نرسید, عدم اعلام اینکه چی تعداد از عساکرامریکای بعداز سال 2014 در افغانستان خواهند ماند, عدم نتجه کلی از سرنوشت توافقنامه امنیتی از جمله اینکه آیا کابل مسونیت قضایی به سربازان امریکای خواهد داد یا خیر دلالت بر همین رقابت می کند.

چی باید کرد؟

حکومت افغانستان به روی توافقنامه امنیتی باید تلاش نمایید تا در این گفتگوها و بعد از این واشنگتن را ازمجرای دیپلماتیک و چانه زنی های سیاسی مطمین ومتقاعد بسازد, تا با در نظر داشت حاکیمت ملی, منافع ومصالح ملی این کشور, در قسمت تجهیز و نیرومند کردن نیروهای هوای وزمینی افغان و کمک در قسمت زیربنای ها و رشد اقتصاد این کشور, افغانستان را پس از سال 2014 کمک وهمکاری نموده و بدون بازی های پشت پرده, کابل باید چارچوب مشخص برای حضور این نیروهای در افغانستان بعداز سال 2014 با گرفتن یک تعهد قوی از واشنگتن, به قصر سفید اراعه نمایید و به پای این توافقنامه مهر تایید بگذارد.
اما گمان زنی های, از جمله اظهارات اخیر یک از مشاوران امریکای, در مورید اینکه شاید امریکا تمامی نیروهای خود را پس از سال 2014 از افغانستان بکشد ,شک و تردید های را به میان آورده که مبادا شرایط کنونی را با در نظر داشت نگرانی ها پس از سال 2014 عوض آنکه به نفع این کشور ورق بزند, افغانستان را روانه ده های گذشته نماید. اما زمان پاسخ خواهد داد که کرزی با هیت بلند پایه اش از واشنگتن با چی تحایف به کابل بر می گردد وافغانستان چی دست آورد های از این موافقتنامه حاصل خواهد کرد.