زنان افغانستان و چالش های اجتماعی و روانی

دولت وجامعه جهانی درین همه سال ها کوشیدند تا بتوانند وضعیت زنان را دیگرگون سازند و درروند حیات زن افغان بتوانند وضعیت مطلوبی را حکمفرما سازند. به این هدف درتشکیلات دولت یک وزارت خانه ایجاد گردید، درپارلمان با اتخاذ تدابیرویژه به اصطلاح اعمال تبعیض مثبت باید بیست وپنج درصد اعضای مجلس شورای ملی را زنان تشکیل دهد، قانون رفع ومنع خشونت اززنان به تصویب رسید وتوشیح ونافذ شد، ده ها وصدها موسسه وانجوی شخصی وبین المللی برای به اصطلاح آوردن بهبود دروضعیت زنده گی زنان با استفاده ازکمک های باد آورده دربسترزنده گی مردم افغانستان ایجاد گردیدوبالاخره در استراتیژی انکشاف ملی افغانستان درعرصه صحت، معارف، تحصیلات عالی و...، تدابیرویژه ی پیش بینی گردید و...؛ اما با این همه امروزه دیده می شود که درجامعه افغانی که بیشترینه تحت تاثیرافکار سنتی خود به زنده گی نه چندان خوب ادامه میدهند افکارزن آزارانه وزن ستیزانه به شکلی نهادینه شده است که به این زودی ها نمی توان افقی را مشاهده کرد که این وضعیت خاتمه می یابد. زن به هیچ ارزش داده می شود وشخصیت زن درخانواده مستقل نیست، حتما زن را باید یک مرد هویت دهد، وزن را درفعالیت هایش حتما باید یک مرد همراهی کند، وقتی می پرسید این موجود انسان است تعجب نکنید اگر شنیدید نه این که زن است.

وقتی به فرود گاه استانبول وارد شدم وانتظار رسیدن وقت پرواز آریانا به کابل را سپری می کردم ، مرد افغان با اینکه خود از آلمان آمده بود با تعجب خیلی واضح می پرسد شما تنهایید ومردبه همراه ندارید؟! درکابل وقتی به اداره ویا دفتری سرمی زدم وحتا درهمین خود آریانا که موضوع تکت برگشتنم به استانبول به مشکل برخورده بود با مدیری ازشرکت آریانا برای حل مشکلم وقتی صحبت می کردم با تعجب ازمن پرسید : شما مرد به همراه ندارید؟! ودرجریان صحبت بارها این گپ را تکرار کرد ه : با شما که یک خانم هستید من چه بگویم ؟! ویا گفته : شما مردی ازخانواده را اگربا خود می داشتید شاید راحت ترمی توانستم با اواین مشکل را بیان وتفهیم کنم؟! و همینطور نسبت ضرورت مریضی ازاعضای فامیلم را به پاکستان همراهی میکردم مرد افغان که خود مثل من همراه مریض بود باورکنید خود نمی دانست که چگونه ازآسانسوراستفاده وبه طبقه دلخواهش برود وقتی دید که مردی همراهم نیست با تعجب پرسید: شما مرد به همراه ندارید؟ ! این من را به یاد دوره طالبان انداخت که آنها هرنوع سفر زن وحتا گردش درشهربه هدف خرید ویا رفتن پیش داکتری را منوط کرده بود به داشتن محرم شرعی(مرد از خانواده اش). واین چنان در خون جامعه تزریق شده طوریکه متاسفانه خود زنها هم به این باور رسیده اند که هویت شان با داشتن یک مرد در کنار شان کامل میشود یا بهتر بگویم وجود مرد یعنی هویت شان و اگر نبود که دیگر اصلا وجود خارجی ندارند.مثلا: زمانی سمیناری قرار بود درکابل به ابتکاروزارت اطلاعات وفرهنگ دایر شود وازولایات مدیران ارشد زن رسانه ها هم باید دعوت می شدند برخی ازخانم ها آمدن واشتراک در سمیناررا منوط کرده بودند به دعوت یکی ازبسته گان مرد شان به عنوان محرم شرعی.

درهرحال داشتم می گفتم ازنقطه نظر فرهنگ سنتی حاکم درافغانستان که حتا شریعت هم توان مقابله ورویارویی با آن را دربرخی وحتا اکثر موارد ازدست می دهد، زن به هیچ ارزش داده می شود واو یک انسان مستقل نیست وطفیلی مرد است. ومن که یکه وتنها جسارت کرده بودم به یک کشورخارجی وآن هم خارج ازجغرافیای ممالک اسلامی؛ این دیگر بدعتی بود درنزد مردم که من مرتکب شده وباید بهای آن را هم پس بدهم و معلوم نیست که درفردای تحصیلاتم وقتی به وطن برمی گردم وبه اصطلاح می خواهم ازتجارب واندوخته های که با خود به وطن می آورم درجهت خدمت به مردمم استفاده کنم چی پیش خواهد آمد چیزی است که فقط خدا می داند.

ازهمه آنچه که گفته آمدم ووقتی به همه آنچه که درسفر کوتاهم به افغانستان به یاد می آورم این دستگیرم می شود که زن افغان دوگمشده دارد که باید سال های زیادی دنبالش بگردد وشاید هم بتواند به دست آورد وشاید هم درآرمان آن خاک شود وبدرود حیات گوید. وآن دو این است:

- امنیت اجتماعی

• امنیت روانی

زن افغان ازامنیت ومصئونیت اجتماعی محروم است. اوبرای اینکه بخواهد درجامعه امنیت ومصئونیت داشته باشد باید آنگونه زنده گی کند که جامعه وفرهنگ سنتی از او توقع دارد، وبه اصطلاح همرنگ جماعت شودوتمام انتظارات فرهنگ سنتی را برآورده سازد وبرابربه روحیه آن خود را عیارسازد وبا سازفرهنگ سنتی برقصد وبه میل مردان وحتا زنانی که به قول مرحوم شریعتی الینه شده وازخودبیگانه شده وبرابربه منویات مردان زن ستیزوزن آزار وپاسدار فرهنگ سنت وباورقبیله وتبار، وآنطورکه آنان می خواهند زنده گی کند ونه غیرازآن. درغیرآن اورا طرد می کنند وبسترحیات اجتماعی برای اوزندان می شود وهمه انسان های دوروپیش اوبه دشمنان خونی او تغییرهویت می دهند وبه ساده گی دراندیشه آزار واذیتش شده ودرصدد قتلش می برایند.

ازینجاست که زن افغان هیچگاهی امنیت روانی هم ندارد واو دایم دریک تشویش واضطراب به سرمی برد که نکند کاری ازو سرزند ویا عملی را انجام دهد که مردم را نسبت به او حساس کند ودراندیشه انتقام اندازد. او همیشه دغدغه دارد وهمیشه درین فکراست که چگونه خود را می تواند باخواست دیگران که قطعا بسیارمتفاوت وگونه گون است برابر سازد.

ازین جاست که دیگراندیشان وتغییرباوران زن همیشه درمعرض تهدید می باشند وپیوسته درمعرض آسیب زنده گی می کنند وآسیب پذیرمی باشند. آسیب های ازنوع تجرید ازاجتماع، انزواگرایی، تکلیف های روانی وروحی، شکنجه وآزار، طرد ازخانواده وبی سرنوشتی، ازدست دادن شغل وبیکاری، زندان وحصروحجز نقص عضو وبالاخره قتل ومحوفزیکی و...؛ زن افغان امنیت ندارد، ثبات درزنده گیش معنا ومفهوم خودرا باخته است، اودایم درنوسان بین خواسته ها وتن دادن به سنتها ست، زن افغان اسیرسنت هاست ودردامهای که پاسداران سنت کهن وفرهنگ سنتی برایش کشیده اسیروبیچاره است.