بالا بودن سطح توقعات طرفداران عبدالله؛ رهزنان ملا تره خیل؛ رقابت دوستم و عطا؛ فدرالیسم و سنت حکومت پشتونی

به نظر می رسد سطع توقعات طرفداران عبدالله عبدالله از آنچه این نامزد انتخاباتی می خواهد فرا تر رفته و یکی از چالش های اصلی او فروکاستن از توقعاتی ست که خارج از چارچوب اصلی همکاری او با حلقاتی ست که در سیزده سال گذشته با آن ها نزدیک و همکار بوده است. برای نمونه بیشتر افراد مربوط به این حلقات همکار، خواستار بقای سیستم موجود یا به تعبیر منتقدان نظام قبیله ای می باشند و اما در سوی دیگر اکثر آنانی که به عبدالله رای داده اند می خواهند نظام تمامت خواه قبیله ای برچیده شود.

ناظران معتقدند که بخشی از درگیری های انتخاباتی بر سر بدست آوردن ولایت بلخ میان عبدالرشید دوستم و عطا محمد نور می باشد. عطا محمد نور و عبدالرشید دوستم سابقه ی درگیری با یکدیگر داشته و هر دو برای بدست آوردن ولایت بلخ با هم رقابت های شدید دارند. گفته می شود تیم اصلی حامد کرزی و اشرف غنی احمدزی از جدال این دو تن برای افروختن تنش های قومی در صفحات شمال استفاده می کند و پلان در آخر از میان خارج کردن هر دو می باشد تا راه برای ناقلین در شمال هموارتر شود.

عطا محمد نور والی بلخ در بیانیه ای گفته است که:" ما از همين حالا حكومت مشروع را با زعامت جناب داكتر عبدالله عبدالله اعلام مي داريم و خود را ملزم به پيروي از آن مي دانيم."
مخالفان آقای نور می گویند این تلاش های او به این دلیل است که در حکومت اشرف غنی، ولایت بلخ از او گرفته خواهد شد.

وزیر امور خارجه آمریکا می گوید:

من از گزارش ها در مورد تظاهرات در افغانستان آگاهی دارم و پیشنهاد های ایجاد یک "حکومت موازی" را مایه عمیق ترین نگرانی می بینم. ایالات متحده امریکا توقع دارد تا نهاد های انتخاباتی افغانستان یک تفتیش کامل و دقیق را بادرنظرداشت تمام ادعاهای موجه در مورد تخلفات انجام دهند. در عین زمان هر گونه توسل به خشونت، و یا تهدید به توسل به آن و یا توسل به راه های مغایر با قانون اساسی و انواع تهدید های دیگر به هیچ وجه توجیه پذیر نیست. تمام جوانب ذیدخل به نقش غیر سیاسی نیرو های امنیتی احترام بگذارند. ما از تمام رهبران افغان میخواهیم تا برای حفظ دستاورد های دهه ای گذشته و حفظ اعتماد مردم افغانستان آرامش را حفظ کنند. هر گونه عملی که منجر به کسب قدرت با شیوه های فرا قانونی گردد باعث از دست دادن حمایت های مالی و امنیتی ایالات متحده امریکا و جامعه جهانی به افغانستان می گردد.

هر چند طرفداران تیم عبدالله عبدالله گفته های جیمز دابنز، نماینده ویژه ایالات متحده آمریکا در امور افغانستان و پاکستان را مبنی بر به تعویق افتادن نتایج انتخابات و بررسی تقلبات به نفع خود می پندارند، اما آگاهان امور معتقدند که آمریکا بازی دوگانه ای را پیش می برد.

برخی خبرها حاکی از آن است که حامد کرزی و تیم اشرف غنی احمدزی برای فرونشاندن اعتراضات تیم مقابل به نتیجه ی ابتدایی انتخابات، توزیع پول و وعده ی مقام و چوکی را از سر گرفته اند.

برخی از طرفداران اشرف غنی احمدزی می گویند امیدوارند دولت نامزد مورد حمایت آنان، یکی از رهبران کوچی ملا تره خیل را به عنوان والی پنجشیر مقرر کند. در همین حال خبر ها حاکی از آن است که رهزنان تحت امر ملا تره خیل در اطراف کابل، با استفاده از اوضاع ناآرام این شهر، برای چپاول و غارت آماده می باشند.

بیشتر ناظران و آگاهان بی طرف معتقدند که بهترین گزینه برای عراقی نشدن اوضاع افغانستان، فدرالیسم می باشد. فدرالیسم، اساسی می تواند باشد که گروه های قومی مختلف افغانستان خود را در حکومت سهیم بدانند و از تنش های قومی کاسته شود. همزمان عدالت در ثروت ملی نیز از راه فدرالیسم بهتر بدست می آید.

حامد کرزی آخرین رییس جمهور پشتون تبار افغانستان است که ناظران معتقدند او طبق پالیسی قبایل باید قدرت را به یک پشتون دیگر تحویل دهد. او خود پس از برچیده شدن امارت اسلامی محمد عمر آخوند یکی دیگر از رهبران پشتون، قدرت را در دست گرفت. گفته می شود تیم اصلی حامد کرزی و گروه طالبان هر دو از ریاست جمهوری اشرف غنی احمدزی حمایت می کنند.

برخی کاربران شبکه های اجتماعی نوشته اند که حکومت عبدالله مانند حکومت کوتاه مدت دو تن دیگر از رهبران تاجیک حبیب الله کلکانی و برهان الدین ربانی دوام چندانی ندارد. آن ها می گویند پشتون ها باید در راس قدرت باشند تا آرامش در کشور برقرار شود.
حبیب الله کلکانی یکی از رهبران تاجیک بود که در اویل سال 1929 میلادی با شورش، حکومت امان الله را ساقط و خود برای چند ماهی در کابل و اطراف آن اعلام پادشاهی کرد. پادشاهی حبیب الله کلکانی دیری نپایید و مجبور به ترک کابل شد. او در نیمه های همان سال 1929 میلادی، با امان نامه ی نادر بر قرآن خود را تسلیم کرد، اما با هم، او و تعدادی از همراهانش توسط حکومت نادر به دار آویخته شدند.

برهان الدین ربانی یکی دیگر از رهبران تاجیک بود که در ماه سپتمبر سال 2011 میلادی در نتیجه ی یک حمله ی انتحاری طالبان کشته شد. از حکومت او به عنوان حکومت مجاهدین یاد می شود. او برای مدتی در کابل قدرت را در اختیار داشت اما با آمدن طالبان از قدرت کنار گذاشته شد. او پیش از تصرف کابل توسط طالبان، به این گروه لقب کبوتران صلح داده بود و با آن ها همراهی هایی داشت و پس از رژيم طالبان نیز ریاست شورای عالی صلح را بر عهده گرفته بود. با این وجود او در نتیجه ی حمله انتحاری طالبان در کابل کشته شد. از حکومت ربانی به عنوان دومین حکومت تاجیکی در تاریخ معاصر افغانستان یاد می شود.

برخی خوانندگان کابل پرس^? توصیه می کنند از ذکر ملیت افراد و رهبران سیاسی جلوگیری شود. کابل پرس چنین نمی کند و معتقد است که نادیده گرفتن مساله ی ملیت و قومیت افراد و حتا تخریب آن توسط حکومت های افغان، یکی از عوامل اصلی بحران می باشد. با سرکوب و نادیده گرفتن هویت های قومی نمی توان بر بحران های جاری غلبه نمود. از همین روی به رسمیت شناختن تنوع و گوناگونی قومی با ایجاد حکومت فدرال، یکی از راه های مطمئن جلوگیری از درگیری های خونین می باشد.