کاربرد واژه های پارسی به جای واژه های عربی

بحث پالایش زبان(اما نه سره نویسی مطلق)از وجود واژه های بیگانه، مسأله ی مهمی است که باید در هر زبانی به آن پرداخته شود؛ اما این نکته درخورتوجه است که این پالایش زبانی، دربرگیرنده ی داشتن امکان ها وفرصت ها،وداشتن فرهنگ واژه گانی بسیاردر زبان است.

نفس توجه به این مسأله، در گام نخست سبب رشد زبان می شود ودرگام بعدی، فرهنگ توجه به اصالت های زبانی را در میان گوینده گان آن (باگذشت زمان ) نهادینه می سازد.

درفرایند بحث پالایش زبان، به یک نکته باید توجه کرد که تأکید برضرورت کاربرد واژه های پارسی، به معنای یک سره بریدن ازکاربرد واژه های واردشده (به ویژه واژه های زبان عربی) نیست؛ اما تاجایی که امکان است(وبرابرهایی برای واژه های واردشده در زبان وجود دارد ویاهم این برابرها تازه وبه روش سامانمند ساخته می شوند) به کارگیری آنهابه(ویژه درحوزه ی زبان شکوهمند پارسی )ازنیاز های نخست پنداشته می شود.

سره نویسی درزبان:

مسأله ی سره نویسی درزبان- باتوجه به رابطه ی تبادل کالاهای فرهنگی میان جوامع- چندان هنجارمند به نظر نمی آید؛ زیرا زبان ها بربنیاد اصل دادوستد فرهنگی- در فرایند گیرنده گی ودهنده گی -همواره تأثیردوسویه بریکدیگر داشته اند وباتوجه به این مسأله، به درستی می توان گفت که در واقع "زبان سره"(به مفهوم سره ی سره درروند دادوستد فرهنگی)هیچ گاهی شاید وجود نداشته است.(مگراین که گوینده گان آن درمغاره ها و سرزمین های به دورازدیگران- وبدون ارتباط بافرهنگ دادوستد- به شکل بومی آن زنده گی داشته باشند.)

بااستناد براین مسأله وپژوهش ژرف در تأریخ زبان، این مورد به روشنی دست یاب می شود که زبان ها، در کامل سازی وغنامندی خود،تأثیرهای مثبتی برهمدیگر داشته اند وهرکدام به گنجینه های زبانی شان افزوده اند.

باتوجه به رابطه ی تأریخی زبان ها، به درستی می توان گفت که تأکید بیش ازهنجار برمسأله ی کاربرد"زبان سره" یا"سره نویسی وسره گویی محض" (که به هیچ روی اصل منطقی رابرنمی تابد) به گونه یی تعصب" است، وتعصب نیز به گفته ی معروف:" فرزند جهل وخامی است."

برای پی گیری بحث درباره ی آسیب های سره نویسی در زبان پارسی، دیدگاه دکتر "حسن انوری"را دراین جامی آورم.

انوری می نویسد:

"گرایشی که در نثر نویسندگان برجسته وجودندارد، سره نویسی است. سره نویسی درواقع یکی از آفت هایی است که زبان فارسی را تهدید می کند. کسانی که به این کارمی پردازند، اعتقاد به زبان خالص دارند.
زبان خالص مانند: نژاد خالص از تعصب سرچشمه می گیرد. اینان کسانی هستند که می خواهند از راه ترکستان به کعبه برسند. قصد خدمت به زبان دارند؛ اما درواقع به آن زیان می رسانند.
اگر در میان شش هزار زبانی که درکره ی ارض هست ومردمان جهان به آن ها سخن می گویند، زبان خالص یافته شود، باید گفت که آن زبان، ازآن یک قوم بسیارابتدایی است؛ قومی که نتوانسته است در طول تاریخ با اقوام وملل دیگرارتباط برقرار کند وخود را با جهان همگام سازد، چه لازمه ی پیشرفت وتکامل تمدن، ارتباط اقوام بایکدیگر واخذ واقتباس عناصر مدنی از همدیگر ودرنتیجه زبان همدیگر است." (دکتر حسن انوری، نگاهی به ریشه، درباره ی سره نویسی وزبان پاک، نشریه ی فردوسی، شماره های 1 و2 1387 ، ص6)

نیازبه کاربرد واژه های پارسی به جای واژه های خارجی:

با توجه به این که بحث سره نویسی (وبه تعبیراحمد کسروی زبان پاک) در زبان، ناهنجاربه نظر می رسد،کاربرد واژه های پارسی به جای واژه های خارجی، ازنیازهای بنیادی برای پالایش زبان است.

درآغازاین نبشتار،به این مسأله اشاره شد که در صورت امکان، تاجایی که واژه های برابردرزبان پارسی (دری) وجود دارد - واز سوی دیگر کاربرد آن ها مفاهیم را در زبان وارونه نشان نمی دهد- بهتر است برای پالایش واصل توجه به ارزش های فرهنگی زبان، از همان واژه های اصل کارگرفته شود تا ازیکسوما به ارزش های بنیادی زبان خود آشنا شویم واز سوی دیگر، به پیرایش وآرایش زبان مادری خود نیزبپردازیم.

بااین پیش فرض موضوعی، اکنون می پردازم به نشان دادن برخی از نمونه های کاربردی واژه های پارسی به
به جای واژه های عربی در فرایند گفتار ونوشتار:

واژه ی عربی: 
واژه ی پارسی

1-
اول 1- نخست

2-
اولین 2- نخستین

3-
ابتدا 3- نخست

4- شروع 
4- آغاز

5-
لباس 5- جامه

6- فتح یاظفر 
6- پیروزی

7- مراجعت 7-
بازگشت

8- شجاع 
8- دلیر

9- عاقبت 
9- سرانجام

10- خطیب 
10- سخنران

11- مشاهده 
11- دیدن

12- منهدم 
12- نابود

13- انهدام 
13- نابودی

14- اطلاع 
14- آگاهی

15- امداد 
15- یاری رسانی

16- مدد 
16 یاری

17- امدادگر 
17- یاری رسان

18- عازم 
 18- رهسپار

19- مقابل 
19- روبه رو

20- مساوی 20-
برابر

21- نصیحت 21-
پند یا اندرز

22- عقل 
 22- خرد

23- منظره 23-
چشم انداز

24- حبس 
24- زندان

25- محبوس 25-
زندانی

26- موفق 
26- کامیاب

27- موفقیت 
27- کامیابی

28- عظیم 
28- سترگ

29- رفیق 
29- دوست

30- کلمه 
30- واژه

31- کلمات 
31- واژه ها

32- انتخاب 
32- گزینش

33- عرض 33-
پهنا

34- طول  34-
درازا

35- طویل 35-
دراز

36- ارتفاع 
36- بلندی

37- عریض 37-
پهن

38- عمیق  38-
ژرف

39- مجروح 39-
زخمی

40- جرح 40-
زخم

41- صدمه 41-
آسیب

42- مصدوم 42-
آسیب دیده

43- اولاد 43-
فرزندان

44- عدل 44-
داد

45- عادل  45-
دادگر (دادگستر)

46- حاضر 46-
آماده

47- غریب 47-
ناآشنا

48- غریبی 48-
ناآشنایی

49- غسل 49-
شست وشو

50- عهد 50-
پیمان

51- عید  51-
جشن

52- اعیاد 52-
جشن ها

53- سؤال 53-
پرسش

54- سرقت 54-
دزدی

55- بی نهایت  55-
بیکران

56- استقامت 56-
پایداری

57- تذکر 57-
یاد آوری

58- قریب 58-
نزدیک

59- بین 59-
میان

60- قدرتمند 60-
نیرومند

61- جواب 61- پاسخ

62- رسول 62-
فرستاده

63- سارق 63- دزد

64- قابل قبول  64-
پذیرفتنی

65- تحرک 65- جنبش

66- خلاصی 66- رهایی

67- قرارداد 67- پیمان
نامه

68- قدرت 68- نیرو-
توان

69- ارسال 69-
فرستادن

70- فرار 70- گریز

71- یوم 71- روز

72- یومیه 72-
روزانه

73- مفید 73-
سودمند

74- اسم 74- نام

75- فاحشه  75- روسپی

76- سعی 76- کوشش

77- اتحاد 77- همبستگی

78- قبرستان  78- گورستان

79- قبر 79- گور

80- مقبره 80- آرامگاه

81- استعمال 81- کاربرد

82- دلیل 82- انگیزه

83- دلایل  83- انگیزه
ها

84- علامت 84- نشانه

85- فقیر 85- تهی دست-
نادار

86- فقر 86- تهی دستی-
ناداری

87- قضاوت 87- داوری

88- عقاب 88- شهباز

89- رزق 89- روزی

90- عذرخواهی 90- پوزش

91- تمنا 91-خواهش

92-استدعا 92- خواهش

93- الان  93- اکنون

94- حالا 94- اکنون

95- بدون شک 95- بی گمان

96- معادل 96- برابر

97- تمامی 97- همگی

98- عصبانی  98- خشمگین

99- شهادت دادن 99- گواهی دادن

100- اذیت 100- آزار

101- بی فایده 101- بیهوده

102- فایده 102- هوده

103- تخمین  103- برآورد

104- محترم 104- ارجمند

105- احترام 105- ارج

106- مشابه 106- همانند

107- درک کردن 107- پی بردن

108- اخطار  108- هشدار

 109- برای مثال 109- برای
نمونه

110- ایمان 110- باور

111- بلافاصله 111- بی
درنگ

112- زیاد 112- بسیار

113- خرابه 113- ویرانه

114- خراب 114- ویران

115- جسد 115- پیکر

116- حدس 116- گمان

117- خاص  117- ویژه

118- معکوس 118- وارونه

119- شوکت 119- شکوه

120- ثبت نام 120- نام نویسی

ادامه دارد

بخش اول | بخش دوم | بخش سوم | بخش چهارم |بخش پنجم | بخش ششم| بخش هفتم | بخش هشتم | بخش نهم