حداکثر سرعتِ پايانی برای يافتن توافقی در پرونده‌ی اتمی ايران

پرونده‌ی اتمی ايران هميشه ضربه‌های ناگهانی شتاب بخشی را قبل از هر تاريخ انقضايی تحمل می‌کند. به صورت نظری اين پرونده محکوم به شکست و يا رسيدن به توافقی تا قبل از ۲۴ نوامبر است، يعنی روز انقضای توافق موقتی که يک سال پيش در ژنو امضا شده بود. ايرانی‌ها و نمايندگان قدرت‌های بزرگ در روزهای اخير تماس‌های‌شان چند برابر افزايش داشته است. با رهبری ايالات متحده، در اين رويداد جان کری، وزير‌امور‌خارجه آمريکا و لوران فابيوس در پاريس برای ديدار با وزير‌امور‌خارجه‌ی ايران، محمدجواد ظريف، در عمان آماده و هدايت می‌شوند. حداکثر سرعت پايانی که برای رسيدن به توافق از ۸ نوامبر در وين شروع شده است، آيا اين امکان را فراهم خواهد کرد که به اين بحران پايان داده شود، بحرانی که از ده سال پيش به اين سو ادامه داشته و روابط بين‌المللی را مسموم کرده است؟

گروه ۵+۱ (اعضای دائمی شواری امنيت سازمان ملل متحد و آلمان) «سناريوی ايده‌آل» را تدوين و تهيه کرده‌اند، سناريويی که در آن توقف برنامه‌ی اتمی ايران پيش بينی شده است. موضوع از طرف پايين دست، تجديد نظر شده است. و علی‌رغم آن سناريوی قبلی در اين خلاصه شده است که تلاش شود تا «وضعيت آستانه‌ی اتمی» تاحد قابل اطمينانی - حداقل برای يک سال - به دست آيد. از اين رو اگر ايران به عهداش وفا نکرد و فرايند توليد بمب را آغاز کرد، قدرت‌های بزرگ زمان کافی داشته باشند و بتوانند نسبت به آن واکنش نشان دهند. رسانه آمريکايی اين طور بازتاب داده‌اند که : کاخ سفيد «يک طرح جامع عملکردی» براي مسوولان ايران را پيشنهاد داده است. براساس نظر يک ديپلمات اروپايي، ايده، انتقال بخشي از ذخاير اورانيوم غنی‌شده‌ی ايران به روسيه است تا در نهايت اين ذخاير «خنثی شوند» و به سوخت قابل استفاده برای مصارف شهری تبديل شوند و در نيروگاه اتمی بوشهر استفاده شود. مسکو که بر سر دو قرارداد جديد برای تاسيس نيروگاه اتمي با ايران مذاکره کرده است از اين راه به سود تجاری می‌رسد. اما همچنين اين کار مزيت ژئوپولتيکی هم دارد، زيرا با اين ترتيب، ولاديمير پوتين امکان می‌يابد تا به مرکز مذاکرات بازگردد که اين موضوع در آينده‌ی خاورميانه بی‌تاثير نخواهد بود.

اوباما به خامنه‌ايی نامه‌ايی فرستاد

باراک اوباما که به خاطر تراز ضعيف سياست خارجه‌اش مورد انتقاد واقع شده است، رويای موفقيتی پايدار را در مورد برنامه‌ی اتمی ايران دارد. رئيس جمهور آمريکا تخمين می‌زند که تهران، متحد اصلی دمشق، می‌تواند برای ايجاد صلح در سوريه و عراق کمک کند. وال استريت ژورنال روز پنج‌شنبه افشا کرد که اوباما به رهبر معظم ايران، آيت‌الله خامنه‌ايی، نامه‌ايی ارسال کرده است و به او اصرار کرده است که در نبرد عليه داعش شرکت کند و همچنين به او برای رسيدن به توافق اتمی فشار آورده است. تهران و واشنگتن در نظر دارند که با توافق بر روی پرونده‌ی اتمی و امضای آن، تحريم‌های اقتصادی برداشته شوند و روابط ديپلماتيک‌شان دوباره برقرار شود، روابطي که از سال ۱۹۸۰ قطع شده است.

با فراهم کردن وضعيتی که زمان لازم برای دست‌يابی ايرانی‌ها به بمب طولانی‌تر شود، توافق با روسيه به نوعی امنيت، قدرت‌های مذاکره کننده را فراهم می‌کند. در مقابل آن، تهران می‌تواند اجازه يابد که سانتريفوژهای بيشتری را حفظ کند درست همان طور که پيش‌بينی کرده بود، از اين رو مسوولان ايرانی به خود اين اجازه را می‌دهند که در مقابل مردم ايران اين توافق را نوعی پيروزی نشان دهند.

اُلي هاين اونن مرد شماره‌ی دو سابق آژانس بين المللي انرژي اتمي:«باراک اوباما به موفقيتی پايدار در صحنه‌ی سياست خارجی نياز دارد اما او نمی‌تواند مجاز باشد که به توافق بدی با ايران برسد.»

با اين حال طرح حل و فصل اختلافات از نوع آمريکايی می‌تواند توسط رويدادهای بی‌اهميت بازدارنده‌ايی متوقف بشود. باراک اوباما که اخيرا کنترل سنا به نفع جمهوری‌خواهان را هم از دست داده است، به وسيله‌ی مخالفا‌ن‌اش مورد بررسی و ارزيابی قرار می‌گيرد. آن‌هايی که اتاق نمايندگان سنا را رهبری می‌کنند از سياست بسيار آشتی جويانه‌ی او در مقابل ايران انتقاد می‌کنند. اُلي هاين اونن مرد شماره‌ی دو سابق آژانس بين‌المللي انرژی اتمي اين طور خلاصه حرف‌اش را خلاصه می‌کند که «باراک اوباما مشکل بزرگی دارد. او تنها تا دو سال ديگر در کاخ سفيد است و به موفقيتی پايدار در سياست خارجی‌اش نياز دارد. اما او نمی‌تواند مجاز باشد که به توافق بدی با ايران برسد.»

يک سال پيش فرانسوی‌ها در ژنو مخالف توافق بودند، توافقی که لوران فابيوس آن را همچون «معامله‌ايی احمقانه» در نظر گرفت، چون حتی اگر لازم هم می‌شد اين توافق شامل وظايف جديد برای دفاع از اصول منع گسترش سلاح‌های اتمی نمی‌شد. از اين رو جان کری به پاريس آمد تا شک و ترديدها را در مقامات بالادست فرانسوی برطرف کند.

اُلي هاين اونن که در ۲۷ سال گذشته در سازمان انرژی اتمی قدرتمند بوده است به کشورهای مذاکره‌کننده هشدار می‌دهد. او اين طور پيش‌بينی می‌کند که «ما نگرش جامع و کاملی از برنامه‌ی اتمی ايرانی‌ها نداريم. ما نتوانسته‌ايم که فهرست کاملی از تاسيسات اتمی ايران داشته باشيم زيرا آژانس بين‌المللي انرژی اتمی به همه‌ی سايت‌ها دسترسی ندارد.» وی افزود: مشکل تنها سايت‌های نطنز، فوردو نيست مشکل سايت‌های ديگر است، آن‌هايی که ما به آن‌ها دسترسی نداريم و آن‌هايی که ما هنوز اطلاعی از وجودشان نداريم.» بنابراين براساس نظر او ايران به خوبی می‌تواند در مورد تعداد زيادی از سانتريفوژهای نسل آخرش پنهان کاری کند. اين نسل سانتريفوژها پنج برابر کارآتر از سانتريفوژهای قديمی هستند. براساس نظر او اگر تهران مجاز باشد که برنامه‌ی اتمی‌اش را حفظ کند تنها يک رژيم ارزيابی می‌تواند تضمين کند که در منطقه رژيم منع گسترش سلاح‌های اتمی اجرا شود. در غير اينصورت توافق با ايران می‌تواند به سرنوشتی همانند توافق با کره‌ی شمالی برسد که آن را به خوبی می‌شناسيم. توافقی که با کره‌ی شمالی در سال ۱۹۹۴ امضا شد نهايتا با آزمايش هسته‌ايی توسط کره‌ی شمالی پايان گرفت…

* از: ايزابل لاسر / در: لوفيگارو / مترجم: شادي سابُجي- ايران در جهان

توضیح عکس: وزيرامور‌خارجه‌ی ايران، محمد جواد ظريف (در سمت چپ) روز يکشنبه در مسقط با وزيرامورخارجه‌ی آمريکا، جان کری (در سمت راست) همراه با نماينده‌ی اتحاديه‌ی اروپا، کاترين اشتون و وزيرامورخارجه‌ی عمان، يوسف ال علوی ملاقات کرده است.

عنوان اصلی مطلب:

Sprint final pour trouver un accord sur le nucléaire iranien