فلم هنری (دکوندی زوی) سند محکومیت نظام های قبیله سالارافغان

چنان پیداست که فلم پسر بیوه درزمان حاکمیت دکتورنجیب الله درکابل ساخته شده وازساخته های محترم واحد نظری رئیس فعلی رادیوتلویزیون دولتی میباشد. سناریوی فلم از محترم کاتب (پاسون) مدیرمسؤول مجله سارندوی ارگان نشراتی وزارت داخله وقت مربوط جناح خلق است.. سوژهء فلم کاملا بار ایدیالوژیک دارد ایدیالوژی طبقاتی. اختلاف میان لایه های پائینی جامعه چون پشتونهای روستا ئی که در دوران نیمه فیودالی زنده گی میکنند و خانواده های ثروتمند شهرنشین که میتوانند نماینده گان طبقه متوسط بحساب آیند ازویژه گی های ایدیالوژیکی سوژه بشمارمیرود.. درپهلوی این تفاوت طبقاتی، تفاوتهای فرهنگی وازهم گسیختگی اجتماعی وفرهنگی را نیز این فلم توانسته به وجه احسن انعکاس دهد وثابت کند که کشورکنونی افغانستان حتی درآرام ترین دوره های تاریخی خود به هیچ صورت ملت واحد ویکپارچه مانند سایرملل جهان نبوده بلکه ازهم پاشیده گی اجتماعی، تنافر برعلاوه ء تفاوت فرهنگها وزبانها ازمممیزات بارز این کشورمیباشد.

رول مرکزی را درین فلم هنرمند بی بدیل ، موفق و بااستعداد جناب آقای ممنون مقصودی بازی میکند که نام هنری اش درین فلم( شادگل) است. شادگل نماد مظلومیت یک انسان روستا زادهء پشتون است که تنها یک مادر دارد. مادر شاد گل مظهرمقاومت وپایمردی و وفا داری زن پشتون است که بعدازمرگ شوهرش باهزاران سختی ومشقت می سازد ومی سوزد ولی هرگز به ازدواج دومی تن نداده وبا یگانه یادگار شوهرخود شاد گل شب و وروز را سپری میکند.زنده گی فقیرانه شادگل با مادرش در روستا با مشکلاتیکه این روستائیان با آن دست وپنجه نرم میکنند به یقین نشاندهندهء تلخ ترین واقعیتهای تاریخی است که پشتونها ازقرنها به این طرف چه درافغانستان وچه هم آنطرف مرز به آن دچاربوده وبه همین منوال زنده گی کرده وهیچ تغیرمثبتی در زنده گی آنها بوجود نیامده است. شادگل مظهر تخلف وپسمانده گی اقتصادی وفرهنگی است که ازمحرومیت جنسی نیز رنج میبرد. بالا شدن شاد گل بالای درخت بلند یکه ازآنجا میخواهد دف زنی دوشیزه گان جوان قریه را که درمحفل عروسی غزلسرائی دارند تماشا کند که ناگاه شاخه درخت می شکند وشاد گل به زمین میخورد، حکایت ازمحرومیتهای جنیسی جوانان روستائی پشتون دارد. بناء جا دارد که جنبش طالبان بعنوان زن ستیزترین قشرجامعه سنتی وقبیلوی پشتون در داخل همین روستاها نشو ونما کرده وبا دالرامریکاو ریال سعودی وپلان پاکستانی برشهرها حاکم شده و وحشی ترین دوره ای تاریخی را ازخود درحاکمیت به یادگارگذارند.هرچند که این جنبش ریشهء بیرونی دارد اما زمینه های رشد ونمو چنین جنبش با افکارقرون وسطائی فقط وفقط درمیان همین روستاهای پشتون نشین متصوراست که مانند شادگل وحتی بدبراز وی درمناطق قبایلی بی خواهر وبی مادر وبی زن بزرگ شده وراهی مدارس دینی پاکستان گردیده وبا همان افکار وارد کشورخویش گردیده وتر وخشک را یکسان می سوزاند.
شادگل اگرازیک طرف نماد عقبمانده گی فرهنگی وفقروبینوایی پشتونها ست ازطرف دیگراو میتواند سمبول ازصفا وصداقت وساده گی مردمان خوش قلب وبا وفای پشتون باشد که ازدغل بازی وفریب ودروغ وچال ونیرنگ بویی به مشامشان نرسیده است. روی همین علت است زمانیکه وی یگانه توشهء راه خود یعنی بز را که ازقریه باخود آورده است به نازل ترین قیمت میفروشد ولی سرانحام درچمن حضوری کابل درعالم بی سرپناهی لحظه ایکه میخواهد درفضای آزاد پولهایش را حساب کند که آماج شکار کیسه برقرارمیگیرد. کیسه برحرفوی که از دور وی را زیرنظرگرفته خودرا به شادگل بیچاره نزدیک ساخته وسرانجام پولهایش را با حیله ونیرنگ ازجیبش می قاپد.شادگل به آرزوی رسیدن به زنده گی رویائی وخیالی که قبلا از زبان دوستش شنیده بود ناگاه به مشکلاتی برمیخورد که قبلا تصورش را نمیکرد. او از دختران زیباروی کابل شنیده بود که به محض یک اشارهء چشم رام گردیده وتسلیم خواهشات شهوانی وی میگردند اما برخلاف وقتیکه یک زن چادری پوش از وی خواهش میکند که بوجی وی را تا خانه اش برساند شادگل فکرمیکند که واقعا به مقصد خود رسیده است او وقتیکه بوجی را ازشانه پائین میکند به عوض اینکه پول اجورهء خویش را ازخانم بگیرد برعکس بطرف وی چشمک میزند که منجر به بندی شدن وی گردیده تا اینکه در اثرضمانت مامورحمزه ازتوقیف رهامیگردد. درین صحنه شیوه برخورد پولیس وهمچنان نظام قضائی دوران های گذشته نیز قابل تأمل است زیرا شوهرخانم که به آبرویش صدمه وارد گردیده خواهان محاکمهء شادگل است اما مامور پولیس خود به کفالت ازقاضی به صلاحیت خودش مجرم را رها میکند وبا یک عربده بسوی شوهر متضرر او را وا دارمیسازد که ازدعوایش بگذرد چه نظام قانونمداری !!!!! که حق بنده را حتی پولیس میتوانست ببخشد ومجرم را بدون رضائیت متضرر عفو کندکه واقعا فلم مذکور توانسته است بدون کوچکترین مصلحت اندیشی این واقعیت را بیان کند
.

ازواقعیت های دیگریکه این فلم به آن اشاره کرده است فساد اداری وسوء استفاده های مالی ازطرف بستگان وخویشاندان کارمندان دولتی است.. چنانچه زمانیکه شاد گل بحیث چوکی دار دریکی ازفابریکه های دولتی مقررمیگردد با وجودیکه با قوانین ومقررات دولتی آشنانیست ولی بازهم نظربه فطرت سلیم و مسؤولیت وجدانی که درقبال رئیس خود احساس میکند مطابق امررئیس فابریکه ازانتقال دزدانهء مالهای فابریکه که باهمدستی خانم رئیس صورت گرفته شادگل حاضر است که تاسرحد مرگ ازآن جلوگیری کند. شادگل دربرابرضربات مهاجمان مقاومت میکند. ضربات دزدان مهاجم تا سرحد مرگ نمیرسد اما آنهارا وا دار میسازد که موتررا تخلیه کرده وازفابریکه خارج شوند. ولی متاسفانه که درخفا خانم رئیس با هزارتوطئه ودسیسه زمینهء اخراج شادگل را ازکار مساعد میسازد.

به نظربنده هرچند داستان فلم پسربیوه یک سوژهء هنری است ولی بدون شک زمانیکه خاطرات (پادشاه گل وفادار) اولین وزیرداخلهء رژیم داوودی را مطالعه کردم به نحوی با داستان فلم پسربیوه پیوند دارد. با این تفاوت که شادگل خیلی خوشبخت نبود که فردی مثل داوود خان در زنده گی اش پیدا میشد و اورا به مدرسه ومکتب آشنا میساخت ولی پادشاه گل وفادار عینا همین شاد گل بوده است که بختش زمانی یاری کرد که سردار داوود سفری به پکتیا داشت وبا پادشاه گل وفادار که درآنوقت طفلی بیش نبود برخورد. تا بالاخره او را به کابل آورد وبه مکتب ومدرسه برد و او تا تحصیلات شوروی و وزارت پپش رفت تا اینکه به دامن انجنیرگلبدین حکمتیار سقوط نمود.درحالیکه هزاران پادشاه گل وفادار دیگری ازاقوام مختلف که هزارمرتبه بااستعدادتر از وی وبا وفاتراز وی درین کشور با مشکلات شادگل زنده گی میکردند چانس حضور در دربارهای حکام برای شان میسرنگردید..

خلاصه اینکه این فلم را هرقدر به تکرار مشاهده کنیم بازهم تازه گی دارد ومارا به ابعاد وقضایای جدیدی آشنا میسازد. که همه وهمه واقعیت های تلخ تاریخ این سرزمین بلاکشیده است. وبدون شک همهء این واقعیت های تلخ محصول بی چون وچرای حاکمیتهای ظالمانه وبیدادگرانهء قبیلوی خود پشتونهاست که هم خود وهم دیگران را ازکاروان تمدن وپیشرفت اجتماعی بشری بازداشتند وبا انحصارقدرت در دست یک قبیله زمینه های رشد افراطیگری دینی وقومی را اکنون درین کشورمساعدساخته اند.

درآخرمیخواهم مشاهده این فلم را به اشخاص ذیل توصیه کنم: نبیل عمین مسکینیار، عارف عباسی ، عمرخطاب که آرزوی ظهور زعامتی چون احمدشاه ابدالی را داشته ویا همچو مهدی موعود انتظار دیکتاتوری چون امیرعبدالرحمن یا سردار داوود را میکشد ، کاندید اکادمیسن استاد محمداعظم سیستانی، ملالی موسی نظام وغیره درباریان فاسد الاخلاق ومدافعان نظامهای فرتوت قبیلوی . ومیخواهم بگویم تف برروی شما انسانهای بی وجدانیکه هیچگاه ضمیر و وجدان تان بیدار نگردیده وچشمان تان قدرت دیدن واقعیت های تاریخی را ازدست داده است . برعکس هرروز بخاطر بازگشت به دیکتاتوری قرون وسطایی زمان شاهی و داوودی وتوجیه جنایات سلاطین گذشته گلو پاره میکنید واز دیگران نیزتوقع دارید که ازشما پیروی کنند تف به روی شما انسانهای کثیف وخاین وبی وجدان!