در بازداشتگاه بگرام چه می گذرد؟

سازمان جهانی حقوق بشر همواره ازشرائط بد امکاناتی و تسهیلاتی در این بازداشتگاه جای که بسیاری از زندانیان بیش از چهار سال بدون دسترسی به وکیل مدافع و بدون آنکه حق داشته باشند دلیل توقیف شان را بدانند زندانی اند انتقاد کرده است. به گفته یک مقام ارشد دولت آمریکا مردم افغانستان پایگاه نظامی بگرام محل نگهداری تجهیزات نظامی وجنگ افزارهای ارتش آمریکا را منشأ اصلی نفرت و رنجش شان از قوای ائتلاف ذکر کرده اند.

به عنوان بخش از یک اعتراض گسترده در زندان که از ماه جولای آغاز شده است زندانیان بگرام واقع در شمال کابل از ملاقات نمایندگان کمیته جهانی صلیب سرخ و برقراری تماس تلفنی ویا ویدئو کانفرانس با خانواده های شان خود داری کرده اند. مقامات رسمی می گویند هدف از این طرزالعمل جدید این است که یک سیستم قوی تری را بوجود آورند تا به زندانیان فرصت دهد حرف های خویش را مطرح کنند.

مقامات رسمی می گویند براساس این قوانین جدید، هر زندانی به یک مقام رسمی ارتش امریکا غیر از وکیل مدافع سپرده خواهد شد تا مسائل مورد نظراو را بیان کرده و مدارک علیه زندانی را بررسی و مشاهده نماید. در جریان این اقدامات قبل از یک هیأت متشکل ازافسران ارتش، زندانیان حق دارند شاهدان و مدارک و مستندات را در صورت آماده بودن ارائه دهند. این هیأت تصمیم خواهند گرفت که زندانیان توسط ایالات متحده همچنان نگهداری شوند، به مقامات افغان برگردانده شوند و یا آزاد شوند. برای آن دسته زندانیان که حکم زندان شان طولانی تر است این روند در طول مدت شش ماه تکرار خواهند شد.

سیستم وقوانین بازداشتگاه بگرام شبیه هیأت های بررسی سالانه اجرائی که برای تروریست های مظنون در زندان گوانتانامو است می باشد. به گفته مقامات رسمی پیشرفت ها و روند بررسی و بازبینی در بگرام پیشرفت جزئی رانشان خواهد داد زیرا زندانیان در کشور های خود شان جای که شهود و مدارک قابل دست رس تر است نگهداری خواهند شد.

یک مقام رسمی که نخواست نامش فاش شود گفت این مطلب را تأیید کرده گفت :" این روش تقریبا چیزی درستی را به اجرا می گذارد – صرفا آنانی را نگه میداریم که باید در زندان بمانند"

نهاد های بین الماللی حقوق بشرکه توسط پنتاگون آگاه شدند ، سیستم جدید را به عنوان یک گام ولو ناکافی در مسیر درست قلمداد کردند. محمد علی از گروه حقوق بشر مستقر در نیویور ک گفت: "هر اصلاح و تجدید نظر در توقیف ها و بازداشت های امریکا در افغانستان یک گام رو به جلو است، اما باید دید که این روش های جدید مشکلات ناشی ازخود سری و بازداشت های نا مشخص و نا محدود که نشانه بارز زندان بگرام بوده است را علاج خواهد کرد؟ یا نه؟"

او می گوید هر طرز العمل جدید باید بتواند برای زندانیان وکیل مدافع قانونی فراهم کند که سازکارمناسبی را برای آنان تامین کند و آنان بتوانند نسبت به توقیف و بازداشت شان اعتراض و اقامه دعوا کنند. اما این روش جدید این زمینه ها را فراهم نمی کند. ستیسی سالیوان مشاور ضد تروریزم سازمان دیدبان حقوق بشر نیز خاطر نشان کرد که این روش باید کارآمد و مناسب باشد نه نمایشی آنگونه که در خلیج گوانتانامو دیدیم. در آنجا ارتش یک بررسی ساختگی و فرمایشی را براه انداخت که فقط برروی کاغذ خوب بود اما در عمل منجر به طولانی شدن توقیف انسانهای شد که هیچ جرمی را مرتکب نشده بودند.

اوباما متعهد شده است زندان گوانتانامو را تا پایان امسال ببندد، یک هیأت ازمیان آژانس ها و نمایندگی های مختلف که توسط کمیته عدالت رهبری می شود در حال انجام یک بررسی مورد به مورد پرونده های برخی از 226 زندانی باقی مانده در آنجا است که مشخص کنند چه کسانی باید آزاد گردند و درمورد کدام یک باید اقدامات قانونی صورت بگیرد. این هیأت برنامه زمانبندی شده دارند تا بازبینی ها و بررسی های شان را طی ماه آینده به پایان رسانده و به رئیس جمهور گزارش دهند.

رئیس جمهور گفته است تعداد خیلی محدود و نامعین از زندانیان که پنداشته می شود خیلی خطرناک اند که آزاد شوند – زیرا مدرک علیه آنان به لحاظ قانونی ناکافی است، نمی توانند به دادگاه علنی معرفی شوند و یا محکومیت شان بوسیله آنچه که او آنرا شکنجه خواند احراز شده است—می توانند تا مدت نا معین و بدون محاکمه در زندان نگهداری شوند.

فرمان ایجاد یک هیأت تجدید نظر زندانیان در ما جولای توسط ویلیام لین معاون وزارت دفاع امضاء گردیده و به کنگره برای یک دوره شصت روزه برای بازبینی و تجدید نظر، که این هفته پایان می یابد فرستاده شد. مقامات پنتاگون بدنبال مطرح کردن زمینه ای برای اجرا و تکمیل این سیستم در چند هفته گذشته بوده است و نخستین هیأت تجدید نظر این هفته تشکیل خواهد شد.

به گفته مقامات وزارت دفاع امریکا در حال حاضر تقریبا 600 زندانی در بگرام درتوقیف به سر می برند، اما درخواست های گروه های مدنی و حقوق بشر مبنی بر اینکه تعداد دقیق زندانیان، اسامی، و هر اطلاعات دیگر در مورد پرونده های آنان باید افشا شود رد شده است. اگرچه برخی زندانیان از روزهای آغازین جنگ افغانستان که در سپتامبر 2001 شروع شد در آنجا به سر می برند البته جابجای قابل توجهی باآمدن زندانیان جدید و آزادشدن برخی دیگر صورت گرفته است. در برخی موارد مقامات امریکایی آن دسته از زندانیان که برای شان از اهمیت کمتری برخوردار بوده و یا به دلایل غیر تروریستی دستگیر شده اند را به زندان های افغانی منتقل کرده اند.

بر بنیاد گزارش سازمان حقوق بشر تقریبا 500 زندانی از سال 2007 تاکنون به مقامات افغان تحویل داده شده اند. حدود 200 تن دیگر در زندان های افغانی با توجه به اسناد و مدارکی که ایالات متحده فراهم کرده است محاکمه شده اند. ارتش در حال ساختن زندان جدیدی در بگرام افغانستان است، این زندان بگونه ی طراحی شده است که ظرفیت نگهداری حدود 1000 زندانی را دارد.

قبل از سال 2007 زمانیکه یک هیأت تجدیدنظر چنگجویان نامشروع دشمن در بگرام بوجود آمد هیچ طرزالعمل رسمی بازبینی و تجدید نظر وضعیت زندانی وجود نداشت. تا ماه آوریل 2008 زندانیان اجازه حضور در داد گاه تجدید نظر را نداشتند. طبق قوانین فعلی آنها نه وکیل مدافع و نه مجال این را دارند که اتهامات علیه خودشان را بررسی کرده و مدارک علیه خود شان را بازبینی کنند و یا شهود را در دادگاه حاضر کنند.

با توجه به اینکه زندانیان از میدان جنگ در نواحی جنگی دستگیر شده اند بیشتر زندانیان بگرام افغان اند. یک تعداد نامعین زندانیان که گفته می شود تعداد شان کمتر از 30 نفر اند غیر افغانی اند، بسیاری آنها در کشور های دیگر دستگیر شده اند. یک قاضی آمریکایی امسال دستور داد سه تن از زندان غیر افغان که در جا های دیگر دستگیر شده و در بگرام زندانی اند می توانند در دادگاه های آمریکا شکایت کنند. تصمیمی که حکومت با آن مخالفت کرده و خواستار تجدید نظر در آن شد.

دادگاه های آمریکا بطور کلی تمایلی به دخالت در عملیات افغانستان ندارند. مقامات رسمی می گویند زندانیان جنگی با زندانیان عادی فرق دارند و این زندانیان حق شکایت در دادگاه ها را ندارند.

چند نکته:

1- نگهداری صدها زندانی که تعداد و مشخصات دقیق آنان معلوم نیست برای سالهای طولانی، بدون دسترسی به وکلای مدافع در بد ترین شرائط امکاناتی و تسهیلاتی و حتا بدون آنکه حق داشته باشند دلیل توقیف و بازداشت شان را بدانند، چه توجیه قانونی و حقوقی می تواند داشته باشد.

2- سازمانها و نهاد های بین المللی حقوق بشری با چه توجیهی این رفتار مقامات امریکای را تأیید و در مورد آن سکوت می کنند؟ جالب است که در این گزارش آمده است سپردن این زندانیان به مقامات ارتش - نه وکیل مدافع - جهت تعیین سرنوشت شان، از سوی فعالان حقوق بشری گامی به جلو تلقی شده است.!

3- نکته ی دیگر اینکه چرا رسیدگی به پرونده ها و وضعیت این زندانیان با دیگران باید فرق داشته باشد، و باید با آنان آنگونه که مقامات ارتش امریکا می خواهد رفتار شود؟

4- راستی توجیهی جز این ضرب المثل معروف می توان یافت که زور حد واندازه و قالب مشخص ندارد هر آنگونه که خود بخواهد عمل می کند. همه چیز به قدرت و زور این شر ناگذیر منتهی می شود، اوست که تصمیم گیرنده نهایی است و در نظام طبیعت ضعیف پامال است. روزگاری همان های که اینک در این زندانها بسر می برند با مردم مظلوم افغانستان چه ها که نکردند! هزاران انسان بی گناه به دستان آنان کشته ، اسیر، یتیم، بیوه ، آواره، و بی خانمان شدند. و در هیچ جای این جهان مخوف ما به وضعیت آنان رسیدگی نشد و آنان برای همیشه به فراموشی سپرده شدند. واژگانی چون عدالت، اخلاق، انسانیت، حقوق بشر و ... چه قدر زیبا اما دست نیافتنی است براستی جای هست که بتوان این مفاهیم را با تمام وجود لمس کرد و معنی واقعی آنها را فهمید؟ شاید روزی که دادگاه عدل الهی برقرار گردد آنجا مگر حق هیچ مظلومی ضایع نگردد.

5- نکته آخر اینکه به وضعیت ملیون ها انسان مظلوم افغانی که به ناحق خون های شان ریخته است، یتیم و معلول و بی سرپرست شده اند، عمری است آواره و بی سرنوشت این سو و آن سوی جهان بدنبال سرپناهی سرگردان اند، کی ، کجا و توسط چه مقامی رسیدگی خواهد شد؟ و به بیش از سه دهه جنگ و کشتار این مردم خاتمه داده خوهد شد؟ راستش من پاسخی برای این پرسش ها ندارم ، شاید اصلا خود این پرسشها در جهان ما نامربوط و بی جا است!!!

متن اصلی گزارش را در اینجا می توانید ببینید ضعف های احتمالی ترجمه و مترجم را با پیشنهادات سازنده تان جبران می کنید

New Review System Will Give Afghan Prisoners More Rights - washingtonpost_com
واشنگتن پست 2009-09-13