فدراليزم در افغانستان

يک: نظر شما درباره ی فدرالیزم در افغانستان چيست؟

پاسخ: ممکن است یکی از راه های حل معضله ی ملی و بین الاقوامی باشد.

دو: آيا فدراليزم در افغانستان می تواند به عنوان روشی موثر و مثبت بکار آيد؟

پاسخ : بلی، طوری که در بالا تذکر داده شد، می تواند در راه حل معضله ی قومی و ملی یک راه حل موثر باشد.

سه: اگر طرفدار سیستم فدرال در افغانستان هستید، با توجه به شرایط، چه راهکارهایی برای ايجاد چنين سیستمی لازم است؟

پاسخ: شرایط موجود در افغانستان، به اندازه ی مغلق و پیچیده است که بایست در مورد حل مسئله ی جنجال برانگیز حقوق اقوام و ملیت ها صادقانه و عاقلانه برخورد شود. مسئله ی فدرالیزم، یا ایجاد حکومات محلیی فدرال چنانچه بعضی ها گمان می برند سبب تجزیه افغانستان نشده، بلکه وحدت و تقویت مناسبات بین ملیت ها یا اقوام را در افغانستان استحکام می بخشد. بدین ترتیب که ولایات موجود یکی در کنار دیگری قرار دارند می توانند یک منطقه ی فدرالی را بسازند. تشکیلات فدرالی باید بعد از بحث مشورت های بین الاقوامی ایجاد شود و افغانستان در جند ایالت فدرالی شکل پیدا کند.

چهار: اگر طرفدار سیستم فدرال در افغانستان هستید، تقسیم بندی های هر بخش از کشور فدرال باید به چه اساسی صورت گيرد؟ آيا اين تقسیم بندی ها باید بر اساس ولایت باشد، بر اساس زبان، نژاد و مذهب و یا تقسیم بندی ديگر؟

پاسخ: ایجاد مناطق فدرالی به اساس مناطق جغرافیایی نه به اساس زبان و قوم. این تقسیم بندی ها به اساس زبان، قوم، نژاد و مذهب نه، بلکه به اساس تسهیلات جغرافیایی صورت بگیرد.

پنج: اگر طرفدار سیستم فدرال در افغانستان هستید، تقسیم بندی های اداری و شمولیت قانون در کشور باید به چه شکلی باشد؟

پنجم: تقسیم بندی های اداری به اساس نواحی فدرالی یا ایالات فدرالی و طبق قانون اساسیی که تجدید نظر شود، صورت بگیرد. باید متذکر شد، در تمام ممالک ِ که دارای سیستم فدرال اند، مسایل دفاع و سیاست خارجی شامل حال تمام ایالات فدرال است، یعنی مسایل سیاست و مسایل دفاع ملی از طرف حکومت مرکزی تعین و اجرا می شود. از نظر بودجه، می تواند بودجه ی دولتی نظر به ضرورت های هر ایالت تقسیم و توزیع شود.

شش: اختيارات بخش های فدرال، تا چه اندازه باید باشد؟

پاسخ: فدرالیزم و تشکیلات فدرالی در دنیا چیز نوی نیست، ممالک متعدد به این سیستم اداره می شوند. طوری که هر ایالت فدرال نظر به صواب دید و لزوم انکشاف ایالت فدرال توسط شورای ایالتی فدرال و حکومت مرکزی و شورای ملی پیشنهاد می شود.

هفت: چه موانعی بر سر ايجاد سیستم فدرال در افغانستان وجود دارد؟

پاسخ: متاسفانه مفکوره ی نظام قبیله و آرزوی تداوم نظام قبیله ممکن است بزرگترین مانع ایجاد نظام فدرالی شود. وقتی بعضی از عناصر آگاه و خیرخواه از نظام فدرالی حرف می زنند، هستند عناصر عقب گرا و قبیله گرا که آن را باعث تجزیه ی افغانستان می دانند. اگر نظام فدرالی، سبب تجزیه ی یک مملک می بود، مملکت همسایه ی ما پاکستان، سال ها پیش به سرنوشت تجزیه مواجه می شد، و ممالک دیگر از این قبیل که به اساس اداره ی فدرالی اداره می شوند نه تنها معروض به تجزیه نشدند، بلکه به درجات عالی ترقی و تکامل رسیده اند.

هشت: در صورتی که مخالف سیستم فدرال در افغانستان می باشید، سیستمی که به نظر شما در افغانستان کاراست چيست؟

پاسخ: طوری که در بالا تذکر و توضح داده ام، نه تنها مخالف نظام فدرال نیستم، بلکه آن را یک نظام شایسته و مردم سالار در شرایط موجود افغانستان می دانم.

نه: آيا مشکلات و نارسایی ها در افغانستان با تغيير سیستم حل خواهد شد؟

پاسخ: مشکلات و نارسایی های افغانستان با تغییر نظام یکه تاز و قومگرای مرکزی به سیستم فدرالی به تدریج حل و فصل خواهد شد، زیرا نظام فدرالی نظامی است که شهروندان ایالت فدرالی به منظور بهبود زندگی و شرایط اقتصادی اجتماعی و فرهنگیی همان ایالت خود، با دل و جان می کوشند و تلاش می ورزند.

در نظام فدرالی، ایالت مرکزی و شورای نمایندگان یا شورای ملی، تمام مسایل سیاست خارجی، دفاع ملی و مسایل مالی و اقتصادی مملکتی را زیر نظر داشته و حرف آخر را حکومت مرکزی می گوید.

ممکن است رقابت های سالم اجتماعی و انکشافی بین ایالات فدرال ایجاد شده سبب پیشرفت مجموعی مملکت گردد.
در فدرالیزم، چون حاکم ایالت فدرال توسط خود مردم همان ایالت تعین می شود، لهذا در مقابل مردم جوابده است و هرگاه از عهده ی کار به درستی برآمده نتواند و رضایت مردم را در خدمت رسانی به آنها حاصل کرده نتواند، بار دیگر انتخاب نمی گردد.

به سئوالات آتی، پاسخ بسیار مختصر ارائه شد، اما در مورد جزییات و ایجاد سئوال های تخصصی، می توان به تفصیل سخن گفت.

یک بار دیگر مختصر تاکید می کنم که، نظام فدرالی را تجزیه ی افغانستان تلقی نکنند و از نظام فدرالی سئو استفاده و غلط فهمی نشود. البته، ما امروز فدرالیزم را به شکل افغانی آن تجربه می کنیم، اما این گونه نظام فدرالی، مراد بنده نیست.

با عرض ارادت، سمیع رفیع، کشور آلمان