کابل؛ به روایت اول شخص!

كابل پايتخت افغانستان، مظهر شهر نشيني و شهر نمره اول افغانستان، براي هر تازه وارد، قيافه‌اي است ناشسته و چركين، با كالاي كهنه و پاره و دودزده و خاك‌آلود، پر از آلودگي‌ها، كثيف و بدبو و تاريك از دود و غبار كه براي مسافر تازه وارد حالت نفرت‌ و استفراغ دست مي‌دهد؛ اين حس، نخستين كلمه ناخودآگاهي را كه در زبان مسافر جاري مي‌سازد «لعنت به اين زباله‌دان» است، اين يك واقعيت انكارناپذير است و فقط كافي است كه شما در اولين فرصت از كابل خارج شويد و سپس با حس مسافر تازه واردي، وارد اين شهر شويد، آن وقت مواجه خواهي شد با تصوير تهوع‌آوري از يك شهر بي‌قاعده و ناموزون و بي‌قانوني كه قواره خود را به شكل يك يتيم سيلي خورده سر راهي به شما عرضه مي‌كند و اين يتيم چرك و چتل بدون يك قيم و سرپرست تو را سر خشم مي‌آورد كه به زمان و زمين فحش و ناسزا بگويي و بعدش يك قوطي گوگرد از جيبت بيرون كني و اين تصوير را در جلو چشمانت آتش بزني و محوش كني تا دودش چشم متوليان بي‌برنامه و باشندگان اين شهر را بسوزاند و آتش علمه بكشد ودود پلته پلته سينه فضاي دود و خاك كابل را دريده و پس از ساعتها فقط پشتاره پشتاره خاكستر بماند تا مورخي در تاريخ بنويسد: در يك روز روشن در پاياني ماه ميزان 85 شهر كابل در آتش سوخت.

از ميدان شهر، وارد شهر كابل كه مي‌شوي، ورودي شهر به تو مي‌فهماند كه شايد اشتباه آمده‌باشي، اينجا شهر گاوها، گوسفندها و حيوانات قابل ذبح است. سرك با ريك قير از ميدان شهر به كابل بخيه خورده و در همان ابتداي شهر، شهر حيوانات را در ذهن تو مجسم خواهد كرد، گاوهاي كوچك، گاوميش‌هاي مثل پاره كوه، گوسفندهاي سفيد، گوسفندهاي سياه از نژادهاي مختلف، دسته دسته ايستاد شده‌اند، براي ‌حيوانات آخور پر از علوفه درست كرده‌اند و در انبوه گاوها و گوسفندها آدمهايي نيز اضافه شده‌اند كه يا صاحبان اين حيوانات هستند و يا به تماشاي شهر حيوانات آمده‌اند و يا براي خريد و معامله به همراه موترهاي شان. اين منظره ذهن تو را مخدوش خواهد كرد. آيا اين لشكر گاوها، گوسفندها و شترها براي ذبح آورده شده‌است؟ از همان آغاز ورودي شهر تو را به شهر قسي‌القلب رهنمون خواهد كرد و به تو خواهد فهماند كه اين شهر، شهر قصاب‌ها و گوشت‌خواران است و بعدش در پيش چشمانت خون سرخ مي‌زند، خون فواره مي‌زند و خون جوي مي‌كشد و تو در اقيانوس خون شناور مي‌شوي و بعدش نعش‌هاي حيوانات ذبح شده را مي‌بيني كه سرهاي بريده‌شان قطاري از سر تشكيل داده‌اند و پس اهالي شهر را مشاهده مي‌كني كه عاشق خون هستند و خون‌ريزي و دل‌شان مي‌طپد براي ريختن خون و بريدن سر و پوست كندن.

نخ باريك سرك قير تو را از بين لشكر حيوانات جدا خواهد كرد. دو طرف سرك كاه فروشي است و بعد كانتنرهايي را ملاحظه خواهي كرد كه در دو طرف سرك گذاشته‌اند و اين كانتنرها پر است از اجناس فروشي و مشتريان و فروشندگان دودزده و خاك گرفته و آدمهاي بيكاري كه بخشي از كالاي‌شان خاك است و دود، آدمهاي فراموش شده‌اي را در ذهن تو مجسم خواهد نمود كه ساليان سال كسي اين قيافه‌ها را غبار روبي نكرده‌است! و اين قيافه‌ها سالهاست كه تبديل شده‌اند به مجسمه‌هاي گلي دودزده متحرك كه حيران اند در حلقت‌شان و اينك در دو سوي سرك باريك قير، در ازدحام موترهاي دست دوم و ليلامي خارجي كه بي‌قاعده و وزن و آهنگ در حركت اند و از عقب هر موتر به وزن گاوميش‌هاي ورودي شهر دود خارج مي‌شوند، گم شده‌اند. اين آدم‌ها شايد خودشان را نيز فراموش كرده‌باشند كه در كجاي موقعيت تاريخ و زمان قرار دارند.

دو طرف سرك خامه است، حركت موترها خاك به سر مي‌كند و ورودي شهر تصوير يك شهر خاك و دود را در ذهن تو مجسم خواهد نمود و قطع پيدا خواهي كرد كه تو نيز در اين فضا محو خواهي شد و تو هم به مجسمه گلي تبديل مي‌شوي. ازدحام موترها، تردد بي‌هدف آدم‌ها، دكان‌هاي پيش ساخته فلزي لب سرك، كراچي‌هاي سوداگران دوره گرد، دست‌فروشان، آلودگي وحشتناك صوتي كه از هر دكانك و دخمه صداق موسيقي هندي، ايراني و افغاني بلند است و تا تبليغات بي‌سر و پاي تجاري، خصوصاً تبليغات دكان‌هاي مخابرات كه در هر قدمي آدم شهر را ويرانه كرده‌است و تا آرنگ رانندگان كه اول فرهنگ موترداري را ياد نگرفته و پشت فرمان نشسته و دم بدم بوق مي‌زند، از كابل، يك محله بي‌قواره ساخته‌است.

منظره ورودي شهر كابل فحش (بزرگترين توهين) آشكاراترين خيانت به مردمان افغانستان و پايتخت كشور است. با خودت خواهي گفت: بر طراح اين منظره لعنت! اين منظره را كدام خبيث روي اين بوم طراحي طرح كرده‌است؟!‌از ورودي شهر تا چوك كوته سنگي به تو مي‌فهماند كه در قلمرو سلطنت كراچي‌وانها، ‌دست‌فروشان، بولاني سازان، موترهاي دودزا، دكان‌هاي بي‌قواره و بد ريخت لب سرك كه از كانتنر و يا دو شاخه چوب ساخته‌اند، سرك‌ها و حاشيه‌هاي جارو نزده و پر از اشغال و كثافات، وارد شده‌اي. در پشت نماي كراچي‌ها و دكان‌ها تعميرهاي خاك‌گرفته و دودزده نيز پديدار است كه مجموعه از يك نماي نامناسب از ورودي پايتخت يك كشور در پيش چشمان تو به تصوير مي‌كشد. در كوته سنگي كه مي‌رسي سوالاتي در ذهن تو مجسم مي‌شود:

1- آيا انتقال گاوها و گوسفندهايي كه در محل ورودي پايتخت اطراق كرده‌اند به يك نقطه‌اي از حواشي شهر، خرج گزافي دارد؟ آيا در اين مديريت كوچك و رهبري ورودي شهر بايد چشم به جيب كدام دونر و يا تمويل كننده‌اي باشيم؟ يا بي توجي بيش از حد مسؤولين مبلمان‌شهري و عدم مديريت و رهبري موجب اين فضاي بي‌قواره شده‌است؟

2- آيا كدام نهاد به‌طور مشخص مديريت و برنامه‌ريزي مبلمان‌ شهري را عهده‌دار است؛ تا دو دسته يقة‌آن عاليجنابان را بگيريم كه برادر!‌ما آبرو و حيثيت شهر نشيني داريم. بيا تو را به حيثيت‌ شهر مداري تان قسم، كمي به فكر منظرة اين شهر باش تا اقلاً خارجياني كه به پايتخت ما مي آيند به ريش ما نخندند؟

3- آيا رعايت نظم، پاكي و بهداشت عمومي هم خرج دارد؟ در اين موضوع هم منتظر كدام پروپازل و يا تخصيص باشيم؟

4- آيا طرح « رفع سد معابر » ورودي شهر پايتخت به دوش كدام نهاد و تشكيلات دولتي و خصوصي است و چه نهادي پاسخگوست؟

5- آيا پاسخ‌گويي به سوالات اين شهروند كابل به عهده چه نهاد و يا شخص خواهد بود؟