شهر مزار شریف و انکشاف نامتوازن: مقامات خرسند، مردم ناراضی

شهر مزارشریف در هشت سال اخیر شاهد بازسازی و بهسازی گستردهء بوده است، اما اکثر باشنده گان روند بازسازی درشهر را عادلانه نمی بینند. به گفته این باشنده گان والی وشهر دار بلخ توجه بیشتر به سمت جنوب شهردارند، ومنفعت خود و افراد نزدیک به خودشان را یگانه معیار انتخاب پروژه ها میدانند وبس.

با آنکه این شهریان از عدم توازن واستفاده جویی درموارد مختلف از تغییر جهت دادن کار کیبل کشی برق جدید تا تفاوت در انتخاب پروژه های بازسازی و بهسازی جاده ها وتعلل درتوزیع زمینهای رهایشی شهرنو شکایت دارند، درین گزارش تنها به عدم توازن درقیرریزی جاده ها میپردازیم.

تفاوت نفوس:

احمد خالد باشنده کارته نوبهاردرسمت شمال شهر مزارشریف، روند بازسازی را نه تنها غیر عادلانه میداند، بلکه اینرا جفای بزرگ درحق باشنده گان سمت شمال شهر میخواند.
خالد میگوید، "اگر ما دقیقاً جغرافیای مزارشریف را مطالعه کنیم، میدانیم که سمت جنوب شهر درگذشته ها باغستان بوده است که عدهء از همشهریان ما اکنون گوشهء ازآن باغستان ها را به منازل رهایشی تبدیل کرده اند. وبه طوراوسط درهر جریب زمین (2000 ) مترمربع و یا شاید هم درهر دو جریب زمین یک خانواده ده نفری یا کمترازآن زنده گی کنند."

این درحالیست که درسمت شمال شهر که عمدتاً زمین های رهایشی 450 مترمربع برای شهریان با درنظرداشت ماستر پلان شهری از طرف حکومت توزیع شده است فیصدی بیشتر نفوس مسکن گزیده اند.
به گفته خالد، تنها درکوچه آنها حدود 20 حویلی است که از بین دوتقسیم شده اند و درهر 225 مترمربع یک خانواده که 8 تا 10 نفر عضو دارد زنده گی میکنند.

با آنکه احصائیه درست ازنفوس شهرنشینان بلخ دردست نیست اما سروی های متعددی که هرچند گاهی از جانب نهاد های مختلف برای مقاصد مختلف صورت گرفته اند آمار تخمینی باشنده گان این شهر را حدود کما بیش دو میلیون نفر حساب داده اند. اگر گفته های احمد خالد را معیارسنجش قراردهیم باشنده گان سمت شمال شهر مزارشریف درحدود چهارچند بیشتر از باشنده گان جنوب این شهر میباشند.

احمد زبیر کریمی باشندهء گذر میرزا قاسم شهر مزارشریف که بعدازپانزده سال تازه از خارج برگشته است از دیدن بازسازی درین شهر متعجب شده است. اومیگوید که بیشترین مایه تعجب وی نامتوازن بودن انکشاف درشهراست تا خود انکشاف و بازسازی.

آقای کریمی گفت: "تفاوت دربازسازی حتی دریک نگاه گذرا نیز به همه هویدامیشود. اگر شما از کارته زراعت ازشمالغربی شهر به جانب کارته صلح درشمالشرقی شهر بروید به جز از چوک های که تجارملی ساخته اند اصلاً اثری ازبازسازی ازجانب حکومت محلی را نمیبیند. اما اگرهمین فاصله را ازقسمت جنوبی شهر بپیمائید سیمای شهررا دگرگون مییابید."

با انکه مردم دیدگاههای مختلفی نسبت به این عدم توازن دارند، اما عده کثیری آنها یک وجه مشترک را درین امر میبینند.

ازدیدگاه مردم، این همه عدم توازن بخاطررشد دادن ملکیت های شخصی والی بلخ و حلقه نزدیکان وی درجنوب شهراست. به نظرآنها، یکی ازین ملکیت ها کارته رهایشی خالد بن ولید، ملکیت والی بلخ است. ادعای که همواره از جانب والی تکذیب شده است. درمسیرکارته خالد بن ولید از آغازساحه جنوبی شهر که از سمت جنوب زیارت حضرت علی کرم الله وجه شروع شده و مستقیماً به کارته خالد بن ولید منتهی میشود جاده های رفت و برگشت 30 متره ساخته شده اند. جالب تراینکه درکارتهء خالد بن ولید که جدیداً تاسیس شده وکارساختمان بیشترین تعمیرها تاهنوز تکمیل نگردیده است، شهرداری مزارشریف نه تنها درآن ساحه جاده های عمومی طرح ودیزاین و قیرریزی کرده است بلکه دردوطرفه سرک عمومی، سرک های فرعی 10 متره با آبروهای وسیع نیز ساخته است. حالانکه درشمال روضه مبارک سرک عمومی که به مارکیت های تجارتی، شفاخانه عمومی شهر، شفاخانه دوصد بسترنظامی، دانشکده طب، تربیه معلم ومندوی شهر منتهی میشود صرفاً جاده های ده متره احداث شده است.
انجنیرنورمحمد فرید، یکتن ازباشنده گان کارته سید آباد درشمال شهرمزارشریف میگوید که شهرداربلخ حتی کوچه های فرعی درجنوب شهر را که به منازل رهایشی خود ویا دوستانش منتهی میشود قیرریزی میکند، اما کارته سید آباد را حتی دربرنامه های جغل اندازی نیز شامل نساخته است، که این خود نمونهء بارزی از تبعیض درحکومت محلی است.

او میافزاید، "حتی اگر تبعیض رادرین امر نظرانداز کنیم نکاتی دیگری استند که جانبداری شهرداررا آشکار میکنند. ازدحام ترافیک درجاده خاکی سیدآباد که روزانه بیشتر ازصدها عراده موترخورد وبزرگ ازآن عبورومرورمیکنند نه تنها باعث اذیت باشنده گان این ساحه شده است، بلکه باعث امراض مختلف تنفسی نیز شده است. حالانکه درکارته خالد بن ولید درجنوب شهر درتمامی 12 ساعت روز از 100 عراده موتر بیشترعبور نمیکند."

این ادعای آقای فرید چنان بجا است که حتی مسوولین ترافیک نیز آنرا توجیه کرده نمیتوانند. چنانچه دریمن ساتنمن محمد الله ترافیک موظف درچوک شمع واقع درکارته خالد بن ولید با تائید اینکه ترافیک درین جاده به مراتب کمتر ازجاده های عمومی شهر است گفت، " دراینجا صرفاً باشنده گان این کارته، دکانداران رهنمای معاملات زمین و کارگرانی که درساختمانهای این کارته کارمیکنند میایند. درین کارته کدام مارکیت تجارتی، مارکیت میوه ویا هم لباس وجود ندارد که مردم بخاطرخریداری به اینجا بیایند." از دیدگاه این افسر ترافیک تفاوت ازدحام این جاده با جاده های مرکز شهربیشتراز 50 درصد است. طوریکه او گفت، "درمقایسه به جاده های داخل شهرازدحام ترافیک دراینجا حداقل 70 درصد کمتر است."

معیارات مسلکی و فنی:

انجنیرفرید افزود که شهرداری مزارشریف نه تنها جاده های شهررا نامتاوزن قیرریزی کرده است، بلکه معیارات سرک سازی را نیز درنظرنگرفته است. به گفته فرید، " برای اعمارهرگونه سرک اولاً باید سروی شمارش عابرین وعراده جات صورت بگیرد، ولی طوریکه دیده میشود شهرداری مزارشریف اصلاً این کاررانکرده است، زیرا موجودیت گمرکات شهرمزارشریف، علاوه برتراکم چهارچند نفوس درسمت شمال نسبت به جنوب شهر به خودی خود سمت شمال شهررا دراولویت قرارمیدهد. اما ازاینکه جناب شهردار ووالی بلخ درین سمت شهر کدام سرمایه گذاری نکرده اند، قیر ریزی جاده های سمت شمال شهر نه تنها از برنامه های بازسازی گذشته مانده است، بلکه دربرنامه های آینده نیز شامل نخواهد شد."

محمد رفیع آرین باشنده گذراستالفی ها واقع درجنوب شهر گفت، "من شخصاً از قیرریزی شدن این جادهء که به خانهء ما نیزمنهتی میشود خرسند استم، زیرا هرمترمربع از هرگوشه شهر که آباد شود به سود تمامی باشنده گان شهر است، اما اگر توازن مراعات شود، باعث رضایت خاطر همه نیز خواهدشد."
آرین افزود: "اگر از حقیقت چشم پوشی نکنیم، شهرداری و مقام ولایت جانبدارانه عمل کرده اند. آفتاب با دوانگشت پنهان نمیشود. "

منفعت شخصی:

اما محمد یونس مقیم شهردارمزارشریف این ادعاهارا ردکرده گفت که تمامی برنامه های انکشافی شهرمزارشریف مطابق به ماسترپلان به پیش برده شده است ودرآن هیچگونه ملاحظهء درکارنبوده است.
شهردارمزارشریف گفت: "درحدود 50 درصد ازجمع 20 کیلومتر سرک که دربرنامه های آینده شهرداری شامل است، به سمت شمال شهر اختصاص داده شده است. و کار قیرریزی جاده های سید آباد، و کارته صلح تا چند روزدیگر عملاً آغازخواهد شد."

حالانکه این نقل قول شهرداربلخ را درحدود بیشتراز یکسال قبل گرفته بودم، تا کنون نیزهیچ کاری درراستای جغل اندازی جاده های شمال شهر صورت نگرفته است، چی رسد به قیر ریزی این جاده ها.

برخلاف گفتهء آقای مقیم، دقیقاً یک هفته بعدازمصاحبه اش ریاست شهر داری بلخ کارقیرریزی جادهء که به دلیل فرعی بودنش به "گذر(کوچه) حیات" مسما است، آغاز کرده و درمدت کمتر ازیک هفته به اتمام رساند.
یکتن از انجنیران شهرداری مزارشریف که نخواست ازاو نام برده شود، گفت. "این جاده فرعی کاملاً بخاطر منفعت شخصی جناب شهردار قیرریزی شده است، زیرا یگانه دلیلی که این کوچه را دراولویت کار شهرداری قرارداده است همانا موقعیت منزل شخصی شهرداردرین کوچه است و بس."

برای برقراری توازن درگزارش مصاحبهء تازهء از شهردارگرفتم و اواین ادعای که گذرحیات را بخاطر موقعیت داشتن منزل خودش قیرریزی کرده است، با آوردن دلایل ذیل رد کرد." درگذر حیات یک مسجد ویک تکیه خانه وجود دارد که تعدادی از باشنده گان شهر برای اجرای امورات مذهبی شان به این گذر رفت وآمد میکنند."
با تاکید مجدد برگفته های مصاحبهء اولی اش، آقای مقیم افزود که کارقیرریزی جاده های شمال شهر درآینده های نزدیک به داوطلبی گذاشته خواهد شد.

به گفته انجنیر شهرداری، از سهل انگاری و جانبداری شهردار نمیتوان دفاع کرد، زیرا شهرداری که توان و بودجه قیرریزی کردن حدود 50 درصد جاده های جنوب شهر را دارد، آیا نمیتواند حد اقل 50 درصد بقیه شهر را به صورت اساسی جغل اندازی کند؟ یقیناً که میتواند، البته درصورتی که خواهان آن باشد.

راه حل:

تقریباً تمامی شهریان مزارشریف دریک موضوع باهم همنظراند که یگانه راه حل برای برکناری اشخاص فاسد و گماشتن یک فرد مسکلی که خودرا دربرابر تمامی شهریان یکسان مسوول بداند، همانا انتخابی شدن پست شهرداری است وبس.

یادداشت:
بیشترمصاحبه های این گزارش به شمول مصاحبه های شهردار درحدود بیشتر از یکسال قبل گرفته شده است. ولی هنوزهم درساحات ذکر شده درشمال شهر مزارشریف جزئیترین تغییری نیامده است.