استاد خلیلی را باید حمایت کنیم!

در آستانه ای نزدیک شدن به سال پر سر وصدای 2014 که بیم ها و امید های زیادی نسبت به آن وجود دارد، مهمترین کاری که به عهده شهروندان فعال جامعه قرار دارد، شناخت و تعریف درست از وضعیت و برنامه ریزی کاری در ار تباط به سال 2014 و پس از آن است. نه نگرانی و ترس راه حل است و نه خوشبینی و امیدی زیاد. آن چه که می تواند در این راستا درست و راهگشا باشد، تصمیم و عمل آگاهانه ای خود مردم افغانستان است.
امریکا و جامعه جهانی باتوجه به تجربه ای تلخی که از تنها گذاشتن افغانستان در دهه ای هفتاد هجری دارند و نیز به خاطر نگرانی های که از قدرت گرفتن نیرو های افراطی و ترویست القاعده و طالبان از یک طرف و افزایش قدرت رقبای منطقه ای امریکا مانند روسیه و چین در منطقه دارند، عاقلانه به نظر نمی رسد که علی رغم این همه تهدید ها و همینطور هزینه های سنگینی که در افغانستان شده این کشور را ترک کنند.

اما مردم افغانستان باید تصمیم شان را خود شان بگیرند. آسیب ها را شناسایی کنند، نقاط قوت را برجسته کنند و از امکانات موجود خود شان که مهم و اساسی است، برای آبادی، باز سازی و ترقی و توسعه ای کشور استفاده کنند. بناً، برای رسیدن به این منظور باید متغیر های را به کار گیرند که توانایی و کارایی آن در گذشته و حال ثابت گردیده و می تواند به عنوان متغیر های فعال و کار آمد درشرایط پیش رو نیز نقش آفرینی کنند.
با توجه به نقش قدرت در تعیین و نیز در تغییرات شرایط زندگی و هم چنان توسعه سیاسی کشور های جهان سومی، نقش نخبگان سیاسی به عنوان مهمترین و شاخص ترین متغیر مؤثر در میان سایر متغیر ها، حائز اهمیت است. از این رو شناخت درست از نخبگان سیاسی و تحلیل رفتار سیاسی و کارکرد های آنان بر اساس معیار های عینی و واقعی وسنجش درست و عقلانی از تصمامیم و رفتار آنان از نگاه کار آیی بودن وعملی بودن و برعکس آن، به خاطر دست یابی به اهداف سیاسی و توسعه اجتماعی ضروری می باشد.
در این نوشته شخصیت کاری و قابلیت های سیاسی استاد محمد کریم خلیلی معاون ریاست جمهوری افغانستان که مدت بیشتر از سه دهه یکی از شخصیت های مطرح و اثر گذار در میان نخبگان سیاسی در کشور بوده و از سابقه ای نیک در گذشته، جذبه ای بسیار زیاد در میان مردم و توانایی لازم در سطح رهبران سیاسی کشور برخور دار است، به بررسی گرفته می شود. از جانبی بنا بر خصوصیات که جامعه شناسان برای یک نخبه (الیت) در نظر می گیرند( داشتن خصوصیات استثنایی و منحصر به فرد و استعداد و قابلیت های عالی و بر اساس نقش مهم شان، کار های را که انجام می دهند، در موقعیت های بهتری قرار می گیرند)(1)، بدون شک آقای خلیلی یک نخبه ای فعال سیاسی است. جدا از این که در مدرسه درس خوانده و یا در دانشگاه، تحصیلات عالی خویش را در نجف تکمیل کرده و یا در هاروارد، بر اساس خصوصیات، کار ها و هم چنان نقش و موقعیتی که دارد، ایشان یکی از نخبگان سیاسی در کشور است.
از آن جای که نخبگان از طریق نقش و موقعیت و شخصیت شان به خصوص اراده بلند، تصمیم گیری و الگو سازی، بالای سایر مردم اعمال نفوذ می کنند، رفتار سیاسی و کار کرد های آقای خلیلی با این مؤلفه ها به درستی قابل سنجش و اندازه گیری است.

اراده و همت بلند

استاد خلیلی در زمان مقاومت سرنوشت ساز، هویت آفرین و تاریخ ساز غرب کابل به رهبری پیر خبیر و مدبر، پیشوای شهید بابه مزاری، بیشتر سمت سخنگویی و ریاست هیات های مذاکره کننده ای حزب با جوانب داخلی و خارجی را به عهده داشت. در آن ز مان رفتار سیاسی و دیپلماسی کاری آقای خلیلی در بیان و معرفی اهداف، آرمان ها و خواست های حزب که منادی وحدت ملی، عدالت و برابری در کشور بود نقشی خوبی داشت. اما نقش آقای خلیلی به عنوان یک الیت و یک رهبر در سازمان دهی و رهبری مبارزات سیاسی مردم زمانی مهمتر و برجسته تر گردید که وی پس از شهادت مظلومانه ای استاد شهید، علم به خاک و خون خفته ای او را از میان یاس و نا امیدی ها برشانه گرفت و تا قله های بابا به اهتزاز و حرکت در آورد. در آن شرایط که همه ای امکانا ت حزب از بین رفته بود، رهبر قهرمانش که تمام امید مردم بود شهید شده بود و ازسوی باور همه این بود که ممکن بار دیگر مردم هزاره نتواند سر بلند کند، در چنین شرایطی استاد خلیلی با همت و اراده ای بلند، به عنوان دبیر کل حزب وحدت اسلامی افغانستان، یک بار دیگر تمامی نیرو ها و عناصر فعال از سکولار تا مذهبی، از دانشجو و متخصص تا شیخ و آخند وکربلایی، از باسواد تا بی سواد و از مزار تا یکاولنگ و بامیان، از نومیش تا شیخ علی، از جاغوری تا مالستان، بهسود، پنجاب، ورس، لعل و سرجنگل، ارزگان و... همه را در یک مسیر و در یک جهت و به خاطر رسیدن به یک هدف، بسیج، تقویه و رهبری کرد و همه باهم مردانه و جانانه از عزت و ازتاریخ و هویت مردم دفاع نمودند.
اراده وهمت بلند آقای خلیلی وشهامت وفداکاری دلیر مردانی که در رکاب او علیه دشمنان خاک، خون، دین، تاریخ، هویت وعزت مردم، جانانه رزمیدند، باعث گردید که فریاد بلند حق طلبانه، عدالت خواهانه و انسانی مزاری بزرگ در کربلای غرب کابل دفن نگردد و هزاره ها از آخر صف به اول صف بیایند وحتی این بار بهتر از دیگران در عرصه های علم وسیاست، هنر و ورزش تبارز کنند وزبانزد روزگار باشند.
اکنون که در آستانه ای آمد آمد سال 2014 قرار داریم باز همه می بینیم که جناب آقای خلیلی از معدود شخصیت ها ورهبرانی اند که برخلاف دیگر نخبگان که از جنگ وشکست سخن می گویند، وی برای مردم اطمینان وامید می دهد. دادن اطمنیان وامید در یک همچون وضعیتی ودر همچون کشوری که به هیچ چیزی نمی توان امید واطمینان داشت، کاری ساده ای نیست. طوری که به نظر می رسد، این گونه سخن گفتن آقای خلیلی حاکی از شناخت درست وتسلط لازم وی بر اوضاع وهمچنان اراده وهمت والای او نسبت به رهبری جامعه است.

تصمیم گیری ورفتار عاقلانه

در میان نخبگان و رهبران سیاسی، خلیلی از معدود کسانی است که بیشترینه بر خرد و تعقل در رفتار سیاسی ومناسبات سیاسی تاکید می ورزد. طوری که به نظر می رسد، برجستگی ونقش آفرینی ای بهتر و بیشتر او و موقعیت بالای او در میان سایر نخبگان ناشی از همین بینش وطرز دید می باشد.
آقای خلیلی برخلاف عده ای زیادی که معمولا شعار می دهند اما او محاسبه می کند، دیگران به دنبال قیل وقال وبهره برداری اند، اما او عمل می کند. دیگران با وضعیت مخالفا و یا موافقا خود را درگیر می کنند اما آٔقای خلیلی با واقع بینی وتسلط که بر اوضاع دارد، تلاش می کند تا آنرا مدیریت کند.ْ
در مجموع سیاست های آقای خلیلی متعادل وموثراست و نظر به تصمیمات وسیاست های شماری زیادی از نخبگان از ثبات، دوام واستحکام بیشتر و بهتر برخوردار است. یکی دیگر از ویِژگی های رفتار سیاسی آقای خلیلی، صراحت لهجه و قاطعیت در تصامیم است. طوری که دیده می شود، سایر نخبگان حتی رئیس جمهور کرزی در اتخاز سیاست های داخلی و خارجی دچار تناوب وچند رنگی بوده است. رئیس جمهور حتی در برخورد با نزدیک ترین دوست جهانی کشور(امریکا) نتوانسته موضع یکسان داشته باشد. روزی نزدیکترین دوست خطاب می کند و روزی هم علیه آن اعلان جهاد داده واز پیوستنش به صفوف طالبان خبر می دهد. همچنان در مسئله ای صلح ومذاکره با طالبان دچار تناقض ومشکلات جدی است. از جانبی همین آقای کرزی که همه ی نخبگان سیاسی و رهبران را در بازی های سیاسی شکست داده و آنان را گاهی به این سو و گاهی به آن سو جا به جا کرده، نتوانسته است که استاد خلیلی را نیز به بازی بگیرد.
به گفته ای یکی از آگاهان در حکومت آقای کرزی تنها دونفر را می شود رویش حساب کرد، یکی خلیلی ودیگر اسپنتا. آقای خلیلی در مسئله ای صلح و مذاکره با طالبان ثابت ترین موضع گیری را داشته وهمواره تاکید ورزیده که صلح با طالبان به معنی برگشت به گذشته وپذیرش عصر کیبل نیست. شاید این قاطعیت موضع گیری و رک گویی وی بود که چندین بار سوی قصد های ناکامی علیه او راه اندازی گردید.
از جانبی دیگر این گونه رفتار ها و موضع گیری ها ریشه در ارزش های اخلاقی وعقلانی دارد. قاطعیت وایستادگی در موضع گیری ها به معنی باور داشتن به ارزش های سیاسی و فرهنگی ومردم است. مانند موضع گیری های جدی وشدید او در رابطه به معضل کوچی ها و هم چنان جنجال های انتخابات وپارلمان. همین طور بعد عقلانی رفتار سیاسی وکار های سیاسی آٔقای خلیلی در رابطه به مسایل مختلف در خور اهمیت است و به همین خاطر است که سیاست های او را خرد مندانه می گویند. خردمندانه وعقلانی از این جهت که آقای خلیلی روی آنچه واقعی، مهم و موافق با منافع ملی است، تا آخر ایستادگی کرده و در مورد آن حتی در برابر رئیس جمهور نیز قرار گرفته است. هم چنان عقلانی به این خاطر که سیاست های آقای خلیلی به عنوان معاون دولت مبتنی بر انتقاد است. او از بی عدالتی، تبعیض قومی و فساد در دولت همیشه با انتقاد یاد کرده است. بنا سیاست های آٔقای خلیلی که بر اساس ایستادگی روی ارزش ها و انتقاد از ناهنجاری ها در دولت ونظام سیاسی استوار است، اخلاقی وعقلانی به حساب می آید وباید از آن تقدیر و حمایت شود.

قرارگرفتن الگو و داشتن حیثیت رهبری برای همه

چنانچه گی روشه می گوید: " نخبگان، نفوذ خود را از طریق نوعی الگو سازی نیز اعمال می کنند، با توجه به اینکه آنها الگو های زنده ای از تفکر، وجود وعمل هستند، نسبت به برخی دستجات، گروه ها و یا بر کل افراد جامعه قدرت جازبه ای دارند و بنا بر این مورد تقلید قرار گرفته و به عبارتی دقیق تر دیگران سعی در همانند سازی خود با آنها دارند".(2) آقای خلیلی به عنوان دبیرکل حزب وحدت پس از رهبر شهید میراث دار خطی بود که ملاک رفتار سیاسی ملیون ها تن از اقشار مختلف اجتماعی بود. هم چنان جریان را که او رهبری می کرد مبتنی بر ارزش های انسانی ی بود که مزاری آن را بنیان نهاده بود و یک ملت با جان و دل وخون ومالش از آن حراست و حمایت می کرد. همین طور مدیریت خوب ایشان از این حرکت ها و موج ها تا کنون، او را به یگ الگو و نمونه در میان هواداران و مردمش قرار داده است.
بنا براین، در چنین جامعه ای وقتی هرکسی دست به انجام کار سیاسی زد، از همان راهی رفت که مزاری بنیان نهاده بود و خلیلی ادامه دهنده واحیا اگر آن بود و هم چنان سایر افراد فعال در هماهنگی با رفتار ها و حرکت های او و در پیروی از سیاست های او اعمال سیاسی شان را رقم زدند. همان است که وی هم برای هم طرازان وهم برای پیروان و هواداران خود یک الگو بوده و از این طریق باعث تاثیرات ونیز تغییراتی زیادی در شرایط زندگی سیاسی مردم گردیده است.
از جانبی دیگر با توجه به موقعیت سیاسی، توانایی رهبری وجاذبه ای کاریزماتیکی که دارد، آقای خلیلی توانسته است حیثیت رهبری وبزرگی بر کل جامعه ای هزاره را پیدا کند. این به آّن دلیل است که، اولا سایر نخبگان هزاره از رهگذر رهبری او و یا در زیر سایه وپوشش او رشد کرده اند و ثانیا توانایی واستعداد سیاسی آقای خلیلی در انجام کارها و مدیریت اوضاع سیاسی ، نسبت به همه بهتر و موثرتر است. به همین خاطر است که سایر نخبگان به رهبری و توانایی او تن دهند واو را به عنوان کلان و ریش سفید شان بپذیرند. نمونه ای بارز این امر، تشکیل شورای حمایت از آرای مردم غزنی با حضور همه ای گروه ها و نخبگان قوم به رهبری استاد خلیلی است.
بنا بر این، با توجه به ویژگی ها و خصوصیات خوب استاد خلیلی که ذکر گردید، در ساز وکار بازی های سیاسی وشرایط پیش رو، از جمله مساله خبرساز 2014 باید استاد خلیلی را حمایت کنیم و از او به عنوان یک امکانات و یک متغیر مناسب در راستای دستیابی به ترقی و پیشرفت، ثبات وامنیت و اهداف سیاسی جامعه ای خود استفاده نماییم.
آقای خلیلی با اراده ای بلند، گذشته ای پربار و سیاست واقع نگری که دارد و هم چنان به عنوان یک مدیر موفق که رفتارش مبتنی بر امور واقعی وعقلانی در سازو کار سیاسی است و می تواند مردم را به وجه احسن رهبری کند، بهترین و مناسب ترین گزینه در هماهنگ کردن نخبگان سیاسی و بسیج ساختن مردم برای انجام دادن کار های کلان است.
ویژگی خوب آقای خلیلی در رهبری با توجه به این که وی ادامه دهنده ای راه وخلف مزاری است واز جانبی نه یک مذهبی افراطی است ونه هم سکولار تفریطی، می تواند تحصیل کرده های دانشگاه و مدارس دینی و همین طور همه ای فعالان سیاسی و نخبگان و عامه ای مردم را در سایه یک چتر جمع کند.
در سال 1389 که به خاطر حل معضل کوچی ها و ده نشینان به بهسود سفر کرده بود ومن هم به خاطر کارهای مطبوعاتی در کنار شان بودم، حضور پرشور و مداوم مردم در مقر بود و باش ایشان در دهن سیاه سنگ، برایم حیرت انگیزبود. در آنجا من هم صدایی وحمایت بی دریغ مردم از آن حرکت استاد خلیلی را که می دیدم، احساس می کردم بار دیگر تمام هزار جات از بامیان تا جاغوری، مالستان، شیخ علی، ناهور و... همه در بهسود سرازیر و متمرکز می شوند وبرای انجام دادن یک حرکت کلان تحت قیادت رهبرشان آماده می شوند.
لذا، این به نفع مردم ما است که با درک حساسیت های واقعی اوضاع و برای دست یابی به اهداف سیاسی وتوسعه سیاسی واجتماعی از جلالت مآب محترم استاد محمد کریم خلیلی معاون محترم ریاست جمهوری حمایت کنند. والسلام

منابع:
1- حسین بشیریه، جامعه شناسی سیاسی.
2- گی روشه، تغییرات اجتماعی.

فروپاشی: کرزی، فهیم و خلیلی
یک کارتون
پنج شنبه 30 آگوست 2012, کاری از عتيق شاهد

بزرگترین خاین به آرمانهای قومی وحضرت پدرشهید
خلیلی ،ابوموسی اشعری زمان ماست
خلیلی رهبری که بازیچه دست فاشیست گراهای دولت است
دو شنبه 11 جون 2012, نویسنده: محمد رضا طوفان

مرگ تاریخی کریم خلیلی
رهبر و یا لابیگر شرکت غلغله؟
شنبه 27 دسامبر 2008, نویسنده: جعفر رضائی
— -
آقای خلیلی مدافع مردم یا پیش آهنگ طالبان دربهسود!
بخشی دیگری ازبازی اینگونه طراحی گردیده است که پس ازصدورفرمان کرزی مبنی برخروج کوچیها ازبهسود، این پروسه عمدن به مدت یک هفته به تعویق بیانجامد تا حضور آقای خلیلی دربهسود بیشترمورد توجه افکارعامه قرارگرفته و انگیزه های تبلیغات بیشتری را فراهم نماید...
جمعه 28 می 2010, نویسنده: هادی ميران

دایکندی، خواب سبز آقای خلیلی!
آقای خلیلی هنوز هم هزاره هارا شاخص بورس معاملاتی تصور میکند
دو شنبه 10 نوامبر 2008, نویسنده: هادی ميران

استاد محمد کریم خلیلی
و بحران رهبری درجامعه هزاره ( قسمت هفتم)
دو شنبه 24 دسامبر 2007, نویسنده: هادی ميران

راست و دروغ مالی مقامات افغانستان: محمد کریم خلیلی
یک
چهار شنبه 6 آوريل 2011, نویسنده: کابل پرس

مصیبت هزاره ها اقتدار محمد کریم خلیلی!
سه شنبه 19 آگوست 2008, نویسنده: هادی ميران

کریم خلیلی گزینه اشتباه آقای کرزی!
جامعه هزاره با قحط الرجالی مواجه نیست. فراوانند کسانی که هم دارای صلاحیت فکری ومدیرت عملی می باشند
يكشنبه 15 جون 2008, نویسنده: هادی ميران

سیرمستی خانواده کریم خلیلی از خون کودکان هزاره است
همراه با کار دیجیتال / خلیلی بار دیگر به عربستان رفته است و معلوم نیست که اینبار اتاق خلوت مقامات سعودی آبستن چه توطیه دیگر است...
شنبه 9 ژانويه 2010, نویسنده: جعفر رضائی

استاد کریم خلیلی و صادق خان مدبر
یک کارتون
دو شنبه 17 ژانويه 2011, کاری از عتيق شاهد

آقای خلیلی با آمدنش به ایران هدیه بی مدرکی را به مهاجرین دادند
دو شنبه 29 دسامبر 2008, نویسنده: عبدالحمید اعتمادی

محمد قسیم فهیم و محمد کریم خلیلی
یک کارتون
سه شنبه 27 جولای 2010, کاری از عتيق شاهد