خیزش ضد استبدادی واصلاح طلبانۀ دانشجویان دانشگاه کابل یا نقطۀ عطفی درتاریخ نهضت عدالتخواهی افغانستان

حرکت دادخواهانه وکاملاً مدنی دانشجویان رشتۀ علوم اجتماعی دانشگاه کابل که، اهداف اساسی آنرا ازبین بردن تبعیض وتعصب، اصلاح سیستم های آموزشی وریشه کن ساختن فساد در محیط دانشگاه تشکیل میداد، در واقعییت امروبدورازهرنوع تمایلات آرمانگرایانه واحساساتی، میتواند یک حرکت مدنی وصنفی سازمان یافتۀ دانشجویی، بابرخورداری ازآگاهی ودقت لازم، که اهداف آن مشخص وپروسۀ راه اندازی وادارۀ آن رهبری شده ومنسجم بود، ارزیابی گردد.

انصافاً این حرکت دانشجوی با چنین مختصاتی، اولین وموفق ترین حرکت دانشجویی در نوع خود در افغانستان است که، میتواند درتاریخ جنبش عدالتخواهی امروز وفردای کشور، الگو ومقدمۀ خوبی، درجهت شکل گیری چنین حرکت های دادخواهانه، با معیار های مدنی، ودورازگرایشات قومی ، قبیلوی، نژادی، مذهبی ویا هم حزبی بحساب آید.
بزرگترین موفقیت این حرکت همانا شکل گیری وتداوم موفقانۀ آن از ابتدا تا اخیر است که، با خواست های کاملاً منطقی ومنطبق با واقعییت های موجود در محیط دانشگاه کابل سازمان یافته بود.
این راهمه نیک میدانیم وباید است بدون چشم پوشی ازچگونگی حقایق موجود درجامعۀ افغانستان منجمله محیط های علمی وآموزشی آن، اعتراف نماییم که، واقعییت های تلخ: فرتوت وغیر کارآمد بودن نظام درسی، باعدم معیاری بودن تجربه ودانش عدۀ ازآموزگاران که اکثراً برمعیاررابطه ها وارد محیط کدری واستادی دانشگاه ها میشوند، تا معیارظابطه ها وقوانین، با موجودیت مرض ساری فساد وآلودگی های اخلاقی واجتماعی، یکجا با مرض مزمن تعصب وتبعیض برعلیه دارندگان هویتهای مختلف قومی، قبیلوی، نژادی، مذهبی وغیره که از گذشته های دوربه میراث مانده ، خود بخود محیط دانشگاه را به یک محیط ناسالم ومهیا برای تبارز انواع تضاد ها مبدل مینماید که، اعتراض برعلیه چنین وضعی کاملاً حق طلبانه وعدالتخوانه است که دانشجویان رشتۀ علوم اجتماعی بدان موفقانه عمل نمودند.
هرچندی که بنابرنفوذ سنتی افکاروعقاید تبارگرایانۀ قبیلوی، درمحیط دانشگاه ودیگر مؤسسات دولتی، این حرکت فرخندۀ مدنی، قبل از آنکه بار ومحتوای ارزشی آن مورد توجه قرار گیرد، با توهمات واتهامات از پیش تعین شدۀ معمول در چنین مواردی، با تیر وکمان مذهب، نژاد، قوم، قبیله وامثالهم مورد تهاجم واقع شد، واین از قبل پیش بینی شده بود.

ولی آنچه که ارزشمند وقابل توجه میباشد این است که:
اولاً این حرکت بر خلاف تصوراتی که مخالفین آن اشاعه دادند، فاقد جنبه های قومی، نژادی، مذهبی وسیاسی بود، وبا وجود اکثریت بودن دانشجویان هزاره در زمرۀ اشتراک کنندگان آن ، این اجتماع ترکیبی بود ازنمایندگان اکثریت اقوام وملیت های ساکن کشور!
ثانیاً هم پشتیبانی های داخلی وخارجی که از آن صورت گرفت، هیچ بار قومی، قبیلوی ویا مذهبی را باخود نداشت وکاملاً بر پایۀ پشتیبانی از یک حرکت دادخواهانۀ صنفی ومدنی استوار بود.
ثالثاً هم اینکه دریک همچون حرکتی آنچه که مهم است اصل ونسب اشتراک کنندگان نه بلکه خواست وشعار ایشان است که باید است مورد توجه قرار گیرد.
انقطاب های قومی، قبیلوی ویامذهبی حرکت های داد خواهانه در یک کشور چندین ملیتی ومملو ازنابرابری های متنوعی همچون افغانستان، بزرگترین آفتی است که، پایه واساس همبستگی های صنفی مظلومین را متضرر ودر نتیجه آب را به آسیاب ستمگاران سرازیر میسازد.

در نفس مبارزات داد خواهانه آنچه که ارزشمند است، خواست مظلومین وستمدیدگان است، نه چیز دیگر! وانسان آگاه با داشتن رسالت وتعهد مبارزه بر علیه بیداد گری هم باید است متوجه باشد که از حق داد خواست یک فرد ویا گروه مظلوم دفاع میکند، نه ازقوم، قبیله، نژاد ویا مذهب آن .
این بدان معناست که در پیشگاه اهل مبارزه با بیعدالتی وستمگری آنچه که ارزش دارد انسان وخواست انسانی مظلومین است نه چیز دیگری، که اگر چنین نباشد فرق بین یک ستمگر ومدعی مبارزه با ستمگری بکلی ازبین میرود، ومدعی کاذب عدالتخواهی خود به آلۀ تزویرستمگاران مبدل خواهد شد.
اینکه عده ای از اهل غرض وآلوده به جراثیم تبعیض، تعصب وبرتری جویی میخواهند حرکت دانشجویان رشتۀ علوم اجتماعی دانشگاه کابل را، تعریف وارونۀ قومی ویا مذهبی داده ، وآنرا یک حرکت مختص هزاره ها ویا هم شیعه ها تعریف نمایند، خائینانه ترین نوع توطئه ودسیسه است که ، جنبش دادخواهی وتحول پسندی سرتاسری کشوررا که، ضرورتاً باید است، بدورازهرنوع انحرافاتی به قوام وهمبستگی خویش نایل آید، مورد تهاجم های پلان شدۀ خود قرارداده، وزمینه را برای تداوم مناسبات ننگین قبیله سالاری در کشور که حاکمان وقت بشدت بدان چسبیده اند فراهم تر میسازد.

جنبش دانشجویی اخیر بذات خود یک حرکت پیروز مند وبر خوردار از نماد های منطقی وعدالتخواهانۀ عمیقی بود، واینکه نمایندگان دولت چه گفتند! چه وعده دادند! وباز بدان عمل کردند ویانکردند موضع چندان با ارزشی نیست.
موضع مهم این است که:
1- یک جنبش دادخواهانۀ مدنی با این محتوا ومضمون برای اولین باردرافغانستان شکل گرفت، وبه نتایج نسبی خودنایل آمد.
2- تأیید وپشتیبانی اقشار وسیعی از روشن نگران جامعۀ مارا، از داخل وخارج افغانستان بدون در نظر داشت قوم، قبیله، مذهب ویا منافع حزب خاصی بخود جلب نمود.
3- دولت کنونی را با وجود داشتن تمایلات عقب گرایانۀ قبیلوی وضدیت با حرکت های دموکراتیک مدنی، مجبور به مذاکره وظاهراً وادار به قبول خواسته های معترضین نمود.
4- با انکاردولت از اجرایی شدن تعهداتش، یکبار دیگر چهره های حقیقی ومزورانۀ گردانندگان اصلی دولت را افشا ودر معرض نمایش قرارداد، تا در آینده گردانندگان جنبش های حق طلبی متوجه آن باشند.
با تمامی این گفته ها آنچه که نباید است فراموش نمود این است که
اولتراز همه از نیرنگ های پشت پردۀ گرگان باران دیدۀ میدان جنایت وبیعدالتی در افغانستان نباید است غافل بود، که اکثراًگردانندگان این گونه حرکت هارا با غرق ساختن درلذات پیروزی های آنی وعملی ناشده، از پروسۀ عمل دور ودچار اختلافات درونی میسازند.

ثانیاً هم اینگونه حرکت هارا میکوشند که از طریق پروپاگند وسبوتاژ، به حرکت های فرقه ای ومذهبی منسوب ساخته واز جاذبه های ملی ومردمی آن بکاهند.

امید برآن است که تجربه های مثبت وآموزندۀ این خیزش دانشجویی رهنمودی شود ، برای جنبش دانجشویی وعدالتخواهی امروز وفردای مردم افغانستان.
به امید شکل گیری حرکت های نیرومندوپا برجای حق طلبی درسرتاسرافغانستان بدور از هرنوع انحراف وتمایلات انحصار گرانه وتفوق طلبانه قومی وفرقه ای!!