بکله؛ بزرگ دونده افریقا

هفته‌ها پس از كسب هر دو مدال طلاي «دو»هاي 5 هزار و 10 هزارمتر مردان در بازي‌هاي المپيك پكن، ناظران از خود مي‌پرسند ديگر چه كار بزرگي از كنه‌نيسا بكله برمي‌آيد و اين دونده 27 ساله و فوق‌العاده اهل اتيوپي ديگر چه اهداف تازه‌اي را در سر مي‌پروراند و در آرزوي كدام مسائل جديد است.

بكله در پكن ابتدا 10 هزار متر را برد و سپس در 5 هزار متر پيشتازي كرد و در هر دو مورد نيز با قاطعيت و اختلاف محسوس بر رقبايش اول شد و اين در تضاد با المپيك قبلي (2004 آتن)‌ بود كه بكله پس از اول شدن در 10 هزار متر، در حالي كه قهرماني‌اش در 5 هزار متر را هم حتمي مي‌شمرد، مغلوب هشام‌الخروجي شد كه اصولا تخصصش در 1500 متر بود و بسيار بندرت در 5 هزار متر بخت‌آزمايي مي‌كرد.

همپا با بزرگان‌
پيروزي دوگانه بكله در پكن در موارد مورد بحث، او را به جمع نادري پيوند زده است كه توانسته‌اند در يك دوره المپيك هم 5 هزار و هم 10 هزار متر مردان را ببرند و آنها عبارتند از اميل زاتوپك چكي (در المپيك 1952 هلسينكي)‌، لاسه ويرن فنلاندي (72 و 76)‌ و ميروتس يفتر هموطن بكله (1980)‌.

بكله كه سه بار هم قهرمان دوي 10 هزار متر جهان و برنده مدال طلاي آن در رقابت‌هاي جهاني اين رشته شده است، مي‌گويد: اين براي من و كشورم يك اتفاق و مورد نمونه است. بخصوص روزي را كه طلاي 5 هزار متر را بردم و دوگانه‌ام كامل شد هيچ‌گاه فراموش نمي‌كنم. بابت آن بسيار خوشحال بودم و اصولا انجام چنين كاري در المپيك‌ها بسيار سخت است.

تيرونش‌ دي بابا، ديگر دونده اهل اتيوپي نيز در رقابت‌هاي پكن هر دو مدال طلاي 5 هزار و 10 هزار متر زنان را برد و در واقع كار بكله را در جمع زنان تكرار كرد، اما دستاورد بكله مورد توجه بسيار بيشتري قرار گرفت، زيرا تصور عمومي اين بود كه وي رقباي بزرگ‌تر و دشوارتري داشته است.

حمايت و كمك‌
بكله در جريان دوي 5 هزار متر در پكن از حضور و حمايت برادرش تاريكو كه مثل خود او از ملي‌پوشان دو و ميداني اتيوپي است و يك هموطن ديگر خود به نام آبراهام چركاس نيز بهره‌مند شد و بهتر بگويم لحظاتي را مثل دوچرخه‌ سواران در باد آنها خوابيد.

با وجود اين شرايط و دشواري‌هاي مسابقه ايجاب كرد كه بكله و دو يارش سرعت خود را زودتر جاري كنند و بهتر بگوييم سريع‌تر از حساب و كتاب‌هاي قبلي‌شان ريتم كار اصلي خود را آغاز كنند.

بكله در اين خصوص مي‌گويد: «ما پيش از شروع مسابقه حساب و قرارهايي داشتيم، اما وقتي رقابت آغاز شد و مسابقه به جريان افتاد، الزام‌هاي ديگري را احساس كرديم و به اين نتيجه رسيديم كه نگه‌داشتن ريتم سرعت براي دورهاي آخر عقلاني نيست و در نتيجه زودتر دست به كار شديم.

به اين ترتيب به‌جاي سرعت گرفتن از دورهاي پنجم و ششم، از همان دور دوم بر سرعت خود افزوديم. اين روش ثمر داد و طلا به من رسيد، اما من اين افسوس را دارم كه يارانم از ساير مدال‌ها دور ماندند و چيزي از افتخارات اين مسابقه‌ها به آنها نرسيد».

حساب شده و سريع‌
يكي از بازنده‌هاي غيراتيوپيايي در دوي 5 هزار متر المپيك پكن اليود كيپ چوگ از كنيا بود. او در سال 2003 در مسابقه‌هاي دووميداني قهرماني جهان آن سال با فتح 5 هزار متر كاري كرده بود كه بكله نتواند به يك فتح دوگانه ديگر در 5 هزار و 10 هزار متر برسد، اما او هم در پكن تسليم نمايش مصمم و حساب شده و سريع بكله شد. او كه در زمان كار مهمش در پاريس 19 سال بيشتر نداشت و حالا در 24 سالگي تركيبي خوب از فن و تجربه و نيرو به حساب مي‌آيد، قبول دارد كه جنگ سرعت در قسمت‌هاي پاياني مسير (و حتي قبل از آن) را به بكله باخته و حريف سرعت ناب او نشده است.

تا وقتي «او» هست‌
با اين حال كيپ چوگ هم معترف است حصول چنان امري و صيد طلا منوط به نزول بكله در چنان زماني است و تا وقتي او در اوج است، پشت سر نهادن وي بسيار سخت خواهد بود و نمي‌توان در حضور وي اميد زيادي به پيروزي داشت و تفاوت و رجحاني كه او در فينال هر دو ماده مذكور در پكن بر رقبايش داشت، تاييدي بر همين گمانه‌زني است و دشواري كار تمامي تعقيب‌كنندگان بكله را نشان مي‌دهد و از مشكلات متعددي مي‌گويد كه رقباي وي دارند.

ديگر مردي كه به اصل فوق معتقد و معترف به رقابت‌ناپذير بودن بكله است، ادوين چريوت سويي دارنده مدال برنز 5 هزار متر در پكن است. او كه بعد از بكله و كيپ‌چوگ بر سكوي سوم اين ماده ايستاد، مي‌گويد: «اگر الان و شرايط كنوني را مبنا بگذاريم، كنار زدن بكله تقريبا غيرممكن است. ما دونده‌هاي خوب متعددي در اين ماده و در كل مواد استقامت داريم، ولي بكله چيز ديگري است.»

در پايان خط‌
اوجگيري بكله در دوهاي استقامت مقارن با نزول هموطن معروفش هايله گبرسلاسي در اين مواد بوده است. پيش‌بيني در خصوص رويكرد احتمالي بكله به دوي ماراتن و گمانه‌زني در اين خصوص بسيار سخت است، اما قدر مسلم اين كه تكرار كار تاريخي اميل زاتوپك چكي كه در يك دوره المپيك (1952 هلسينكي)‌ مدال‌هاي طلاي هر 3 ماده 5 هزار و 10 هزار متر و ماراتن را برد، با توجه به فشردگي بسيار بيشتر كارها در حال حاضر تقريبا (و حتي تحقيقا)‌ غيرممكن است. با اين حال بكله اين اقدام و تلاش را نيز به كلي منتفي نمي‌داند و مي‌گويد: «يادتان باشد من هنوز بسيار جوانم و هنوز جا براي پيشرفت بيشتر و حضور در 2 المپيك ديگر دارم.»