ماجرای کشته شدن زن وفرزندان دکتورصالح محمد زیری به روایت خودش

خانم هاجره زیری واولادهایش نه دراثر شلیک راکت بلکه با چاقو گردن خودش واولادهایش بریده شده بود. هرچند داکتر زیری درکتاب خویش شخصا هیچ جناح مشخصی را مسؤول این فاجعه ندانسته است اما وقتی که کتاب را از اول تا آخرخواندم درک کردم که این وحشت وبربریت جز کار شبکه های آدم کشی گلبدین خان کار هیچ گروه دیگرنمی تواند باشد. زیرا داکترزیری قبل ازسفرش جانب پشاور دو بار با فرمانده مسعود ویکبار هم با برهان الدین ربانی ملاقات کرده بود. داکتر زیری درملاقات اولش با مسعود به صراحت شکایت میکند که او ازتبلیغات نشراتی دولت دربارهء خلقی ها ناخرسند است که همهء خلقی ها را متحد حزب اسلامی معرفی کرده اند. مسعود به خنده میگوید: داکتر صاحب این نشان زن های ماهر اگر خلقی ها نیستند پس چه کسانی هستند که ما شاء الله سوزن هم از دید شان خطا نمی خورد. داکتر زیری میگوید: قبول دارم اما اینکه تمام خلقی هارا شما متحد گلبدین حکمتیار دررادیو و وسایل اطلاعات جمعی معرفی میکنید منصفانه نیست و واقعیت ندارد. من خودم یکی ازرهبران جناح خلق هستم وبا تضمین گفته میتوانم که بسیاری ازکدرهای نظامی خلقی همین حالا درشهرقرار دارند ما تصمیم گرفته ایم که درکنار هیچ یک از گروه های درگیر قرار نگیریم . مسعود ازین اظهارات ابراز رضایت میکند وفیصله میشود که باید درنشرات رادیوئی وتلویزیونی ومطبوعاتی به عوض کلمهء خلقی ها (تعدادی ازخلقیها) بکارگرفته شود. درهمان جلسه تصمیم به این گرفته میشود که عبدالرشید آرین فرد ارتباطی میان مسعود وخلقی ها وظیفه بگیرد تا اگر صاحب منصبان خلقی که درصف حزب اسلامی قرار داشته باشند آنها را وادار به ترک مخاصمه نموده واز آنها بخواهد که دست ازهمکاری با حزب اسلامی بردارند. اما جنگها وائتلاف های مقطعی شدت کسب میکند. وداکترزیری تصمیم میگیرد که به پاکستان برود وآنجا بخاطر نجات خود واولاد خود درمناطق پشتونخواه کدام اپارتمان را بطورمقطعی به کرایه گرفته والی ختم جنگها در آنجا بماند. داکتر دزیری باخانمش هاجره به این توافق میکنند که اول شخص داکتر به پشاور برود وامکانات زنده گی را درآنجا مهیا کند وبعد فامیل را انتقال دهند. اما بعداز مدتی که داکتر زیری درپاکستان است پسرش همایون ازکابل نامه ای ازمادرش هاجره را با خود آورده وبه داکتر زیری میدهد. داکتر زیری ازهمایون پرسید که چرا مادرت ودیگر اعضای فامیل نیامدند همایون میگوید که تمام جوابها درین خط موجود است . زمانیکه داکتر زیری خط را بازمیکند میخواند که اخانم هاجره ازقول طفل خردسالش نوشته است که پدر! اوضاع چنان معلوم میشود که جنگ ها رو به اختتام است وآمد ورفت نماینده گان ملل متحد ومذاکرات با سران درگیر آغاز شده است خدا مهربان است که جنگ ها ختم شود مادرم میگوید که من تصمیم آمدن به پاکستان را ندارم خودت نیز هروقتی که از دیدن دوستان وآشنایان سیر شدی باید باهمایون بخیر وعافیت یکجا برگردی.

خانم هاجره درنامه اش ازقول طفل خردسال داکتر زیری بنام ارسلان می نویسد که هوا خیلی گرم است خدا داند که درپاکستان زنده گی ما درین گرمی چگونه بگذرد پس بعد ازدیدن دوستان ورفقا با همایون یکجا بخیر به کابل برگرد. اما داکتر زیری با پسرش همایون بصورت عاجل برنمی گردد. داکتر زیری تمام وقت خودرا صرف دیدار با رفقای سابق حزبش ، دیدار با رشید جلیلی وشهنواز تنی ونظرمحمد میکند تا مگر بتواند یک سازمان منظم ومستقل را بنیاد بگذارند. درین مرحله آقای زیری بحیث شخصیت سرشناش پشتونی دربین حلقات ناسیونالیست های پشتون با اجمل ختک، افراسیاب ختک ونماینده گان محمود خان اچکزی درپشاور نیز دید وبازیدهای رسمی میداشته باشد. دریکی ازملاقاتها افراسیاب ختک به داکترزیری میگوید: که قراین نشان میدهد که پاکستان قوایش را داخل افغانستان کند واین حق مسلم پاکستان است زیرا بی امنیتی وبی ثباتی درافغانستان امنیت پاکستان را نیز به مخاطره انداخه است. اینکه آیا سایر کشورهای همجوار افغانستان قوای شان را داخل خواهند کرد یانه هنوز چیزی گفته نمی توانم.

نظربه اظهارات داکتر زیری درین کتاب او بعدازسفرش به پاکستان با فیض الله کاکر نمایندهء گلبدین درپشاور رسما ملاقات میکند وازاینکه نام داکتر زیری درقطار خلقی ها وپرچمی های وابسته به دولت برهان الدین ربانی مسعود درجریدهء شهادت رفته است به اقای کاکر شکایت می برد. داکتر زیری می نویسد من به فیض الله کاکر گفتم شما مرا چرا وبکدام دلیل درجریدهء تان به اتهام همکار مسعود میکوبید درحالیکه من بخاطر کودتای شهنوازتنی که در زمان داکترنجیب الله بنام گودتان تنی حکمتیار شهرت پیدا کرد من زندانی شدم وحتی درمحکمهء ابتدائی حکم اعدام ما هم صادر شد شما مرا چرا همکار مسعود وربانی تشهیر میکنید. فیض الله کاکر به داکتر زیری میگوید که درین زمینه یک سوء تفاهم پیش آمده واو کوشش میکند که مسؤولان نشراتی حزب اسلامی را قانع سازد تا نام داکترصالح محمد زیری را ازلست افراد دیگر خارج سازند.

بعد داکتر صالح محمد زیری همان پرسشها وبحث هایرا که با فرمانده مسعود مطرح ساخته بود با فیض الله کاکر نیز مطرح میکند که چرا حزب اسلامی ازراه مذاکرات ومفاهمه مشکلات خویش را با جمعیت اسلامی حل نمیکند. فیض الله کاکر درجواب داکتر زیری میگوید که جنگ فعلی ما با دولت برهان الدین ربانی با همکاری قوای جنرال دوستم جهاد نیست بلکه مبارزه ای است برای نجات افغانستان ازخطرتجزیه. درینجا داکتر زیری نقاط ضعف مانورهای حزب اسلامی را به فیض الله خان کاکر بیان میکند ومیگوید که هرقدر این جنگ دوام پیدا میکند شهرت ومجبوبیت شما نزد مردم وشهریان کابل به زمین میخورد وهیچ نفعی برای حزب اسلامی ازین تغیرجهت ها وائتلاف های مقطعی وموقتی عاید نمیشود. فیض الله خان کاکر استدلالش این است که اگر یکبار مسعود ازکابل قوایش شکست خورد دیگر مردم پنجشیرهم به او جای نمیدهند ومسعود مجبوراست که افغانستان را ترک کند. داکتر زیری میگوید گیرم که مسعود شکست خورد آیا بعدازشکست مسعود معاملهء شما با جنرال دوستم به کجا می انجامد آیا باردیگر جنگ داخلی میان شما وقوت های جنرال دوستم در نمی گیرد. درینجا فیض الله خان کاکر بی جواب می ماند. نظربه اظهارات داکتر زیری درکتابش وی قبل ازسفرش به پاکستان دعوت گلبدین خان را مبنی بررفتن به چهارآسیاب به بهانه های مختلف رد میکند. داکتر زیری توسط اعضای سابق حزب خلق بصورت غیرمستقیم وارد تماس با گلبدین خان نیز میباشد. داکتر زیری نظربه اطلاعات این کتاب ، وی دریکی ازدوره های آتش بس نماینندهء مخفی گلبدین خان نیز به خانهء صالح محمد زیری آمده ونامهء رازمحمد پکتین را به وی می دهد تا با آرندهء خط خودرا به چهار اسیاب برساند که گلبدین خان انتظارملاقاتش را میکشد ولی داکتر زیری به فرد مذکور میگوید که محافظان دولتی تمام محل را زیر نظردارند ومن هم زیر تعقیب هستم بناء معذرت مرا به پکتین صاحب وانجییر صاحب برسانید. روز دیگر نیز یکی ازرفقا وشاگردان داکتر زیری باردیگر به خانه اش می اید وبه داکترزیری میگوید که نمایندهء باصلاحیت حکمتیار صاحب درراه است ویکساعت بعد ازرفتن او آن شخص میاید ودر را می کوبد دررا به رویش بازکن اوباخودت کارخصوصی دارد. زیری قبول میکند بعدازیکساعت یک نفر دروازه را دق الباب کرده وداکترزیری آن فرد را بخانه دعوت میکند. فرد مذکور خیلی عجله دارد تا مبادا ازطرف نیروهای امنیتی دستگیر شود او ازاقای زیری میخواهد که تصمیم خودرا زودتربگیرد. آقای زیری بار دیگر به نفرمذکور جواب منفی میدهد وآن نفر دست خالی ازخانه بیرون می شود.

اما زمانی که داکترزیری درپشاور با احزاب ملی گرای پشتون درپشاور مشغول فعالیت های سیاسی است ودرعین زمان اودرین تلاش است که اززیرباران راکتهای گلبدین خان اولادهایش را به پاکستان انتقال دهد نظر به نوشتهء کتاب چند روز قبل از وقوع حادثه افراد محافظتی داکتر عبدالحی الهی به خانهء اقای زیری می آیند اما آقای زیری درپشاور است خانم هاجره را میگویند که باید خانه را برای داکترعبدالحی الهی یکی ازمشاوران برهان الدین ربانی تخلیه کنند زیرا این خانه بعدازین متعلق به داکترعبدالحی الهی است.

ولی چند روز بعد وقتی که بادیگاردها بار دیگر میایند ودررا میکوبند هیچ کس دررا بازنمیکند یکی ازباریگاردها مجبورمیشود که دررا با زور بازکند تصادفا که دروازه بدون فشار بازمیشود یعنی اینکه قبلا قفل نبوده است بادیگاردها به درون خانه وارد میشوند اما هیچ صدائی را نمی شنوند ناگهان می بینند که اجساد مرده وسربریده های بیجان وعرق درخون درهرکنار اطاق افتیده است وسپس آنها به پولیس اطلاع میدهند که چنین حادثه ای رخ داده است.

داکتر زیری ازطریق خبرنگار بی بی سی درپشاور بنام (جان بت) که درعین حال همکار مسلکی خانم نجیبه لیمه) نظاقه پشتوی رادییو بی بی سی است به دفتر بی بی سی درپشاور فراخوانده میشود. (جان بت) خودش نمیخواهد اززبان خودش این خبر ناگواررا به داکتر زیری حکایت کند صرف ازطریق ستلایت اورا به دخترش نجیبه درلندن وصل میکند.

درین هنگام رحیم الله یوسفزی ویک عکاس پاکستانی دیگر نیزدرمحل حاضر میباشند. نجیبه لیمه بعداز یک احوال پرسی مختصر ازپدرش می پرسد که ازخانه احوال دارد یا خیر.
داکتر زیری میگوید بلی شکر خیر وخیریت است سه روز پیش محمد خان توده ای ازهاجره یک قطعه خط را آورده و خانه درامنیت کامل بسر می برد.

نجیبه میگوید :پس خبرنداری

زیری میگوید :ازچی مگر کشته شده اند؟

نجیبه جواب میدهد :بلی

زیری می پرسد :دراثر راکت؟

نجیبه میگوید :نه.

داکتر زیری می پرسد: پس به چه وسیله ای به قتل رسیده اند.

نجیبه با صدای قهرالود پدرش را عتاب کرده میگوید: مگر دیوانه شده ای پدر؟

داکتر زیری جواب میدهد که : نه دخترکم ، من دیوانه نشده ام بلکه دیوانه کسی میشود که دربرابر مقدرات الهی سرکشی نموده وبی صبری وبی قراری از خویش نشان میدهد.

نجیبه لیمه دیگر تاب نیاورده وبا گریان میگوید خدا تباه کند کسی که این بیرحمی را درحق ماکرده است وبه همین گونه لین تیلفون قطع میشود.

درینجا رحیم الله یوسفزی و(جان بت) به داکتر زیری میگویند که ما اینچنین عکس العمل عادی را دربرابر این حادثهء عم انگیر ازخودت هیچ توقع نداشتیم ما ترتیبات زیادی را گرفته بودیم که شاید تو بیهوش شوی شاید کدام حالت خطرناک دیگر بالایت بیاید اما ترا فردی یافتیم که واقعا دل کلان داری.

داکتر زیری میگوید موضوع دل کلان مطرح نیست من داکتر استم میدانم که اگر این غم را هرقدر بالای خویش سنگین بساززم سنگین تر میشود ودرعین زمان نه خانمم دوباره زنده میشود ونه هم اولادهایم پس چه فایده ازین بیقراری وسر ومو کندن .

چنانچه گفته شد داکترزیری هنوزهم هیچ جناح را رسما مسوول این فاجعه قلمداد نکرده است اما آوازه ها وبرداشت های متفاوت مردم را درکتاب خویش درج نموده است

داکتر زیری این راهم نوشته است که او هیچ علاقه ای برای شناسائی عاملان این فاجعه ندارد زیرا درراکت پرانی گلبدین ونیز قوای دولت درهردو طرف خط انسانهای زیادی به کام مرگ فرو رفتند پس اولادهای او به قول خودش ازکی بالاتر امتیاز داشت.

اما این قلم بعدازخواندن همهء کتاب به این نتیجه رسیدم که گلبدین حکمتیار ازین کاربربرانه به دوهدف خویش رسید. یکی اینکه نیروهای دولت را بریاست برهان الدین ربانی ونیزداکترعبدالحی الهی را در اذهان بدنام ساخت وازطرف دیگر عقده ء دهن کجی داکترزیری را مبنی برعدم اطاعت از امر امیرالمومنین پشتونی حل نموده و جزایش را داد وبه عقیده خودش جهاد مبارکی را انجام داد. اما بعدازنشر این کتاب به قلم داکتر صالح محمد زیری، گلبدین خان بار دیگر ناکام ماند. زیرا با تسلسل وقایع که نویسنده ازخود بیان داشته است خواننده درک میکند که کشتن اولادهای معصوم وبیگناه بشمول مادرشان به هیچ صورتی کار افراد مسعود نمی تواند باشد زیرا اگر آنها قصد کشتن زیری را میداشتند درهمان اوائل این کاررا میکردند درحالیکه مسعود به افرادی مانند داکتر زیری نظربه دلایلی که درین کتاب آمده است ضرورت داشته است تا حد اقل بتواند نیروهای نظامی خلقی متحد گلبدین را ازصف محاربه خارج سازد. ودوم اینکه نفس موجودیت یکی ازرهبران پشتون تبار خلقی در زیر سایهء حاکمیت برهان الدین ربانی ومسعود تبلیغات زهراگین تلویزیون چهارآسیاب را که گویا مسعود وربانی دشمن همهء پشتونها اند نقش براب میساخت. پس برای گلبدین حکمتیار بهترین فرصت مساعد شد تا انتقام خویش را ازین پشتون سرکش به نحوی ظالمانه ای بگیرد ودرعین حال رقبای سیاسی خویش را در اذهان پشتونها بکوبد. واما آیا هست وجدانیکه به این شعرگوش دهد وآیا هنوز آن اجرا کننده گان این دستور حیوانی زنده اند واین شعررا خواهند خواند؟ :

خون ناحق دست ازدامان قاتل برنداشت

دیده باشی لکه های دامن قصاب را