لوی جرگه عنعنوی یا نماد واپسگرایی ‏قبیلوی

چنانچه احمد خان ابدالي در سال 1747 میلادی در مزار شیر‏سرخ قندهار، ازین پدیده قرون‏وسطایی استفاده‏کرده و به کمک روحانی مشکوکی به اسم صابر شاه کابلی و تعدادی از ریش سفیدان اقوام سدوزایی، پوپلزایی، نورزایی، غلزایی و انگشت‏شمار ریش‏سفیدانی از اقوام دیگر، پایه‏های حاکمیت‏اش را توسط همین لوی‏جرگه استحكام بخشيد . اتفاقا امیر عبدالرحمن جابر در کتاب تاج التواریخ صفحات 465 – 466 ماهیت لوی‏جرگه شیر‏سرخ در قندهار را كه منجر به زعامت احمدخان دراني گرديد، چنین افشاکرده است : " بعد از مشاجره و مذاكره‌ي بسيار رأي شان به هيچ يكي قرار نگرفت، ولي شخص مقدسي، صابرشاه نام خوشه گندمي را در دست گرفته آن را به سر احمدخان گذاشت و گفت ديگر لازم نيست شماها بين خود تان نزاع نماييد.... بعد از اتفاق دراين باب، همه‌ي آن ها علف سبز به دهان خود گرفتند و اين علامت آن بوده؛ يعني همه‌ي ما مواشي و حيوان باركش شما مي باشيم و پارچه‌ي را هم به شكل ريسمان به گردن خود انداخته به جهت علامت اين كه ما حاضريم از شما پيروي نماييم و به اين قسم به او بيعت كردند و اختيار حيات و ممات خود را به دست او دادند."

حالا در قرن بیست و یکم آقای حامد کرزی و تیم اتنوسنتریست ایشان نیز تلاش دارند همان روش حکام مستبد گذشته را اقتباس‏کرده و از سلاح زنگارگرفته و قرون وسطایی لوی‏جرگه ای به اصطلاح عنعنوی که در طول تاریخ سیاه استبداد قبیلوی، تضمین کنندۀ حاکمیت‏های مستبد و تثبیت‏کننده مناسبات‏قبیلوی در کشور ما بوده‏است، غرض به چالش‏کشیدن پارلمان کشور و به نفع و دوام حاکمیت‏ریاستی و متمرکز فعلی، کارگیرند . شرم‏آورترین بخش این درامه مضحک اینجاست که سیاستمداران تمامیت‏خواه قبیلوی حتی در شرایط‏کنونی دنیای مدرن و عصر جهانی‏شدن، متوسل به بازی کهنه، زنگ زده و مندرس لوی‏جرگه شده‏اند . تا ازین روش انحرافی، قاعده‏بازی دموکراتیک را که ضمانت‏کننده حقوق‏شهروندی در کشور میباشد به چالش کشیده و ازین طریق تعدادی از فسیل‏شده های مرتجع قرون‏وسطا را جهت تحکیم پایه‏های حاکمیت قبیلوی‏اش در خیمه‏ی که نماد واپسگرایی‏قبیلوی در عصرجدید میباشد، دورهم جمع‏کرده و حاکمیت مناسبات قبیله‏سالاری را ولو برای چند روزی محدود، ضمانت دوام‏بخشند.

آقای کرزی و شیونیست‏های دور‏وبرش با تضعیف پارلمان و نقض مکرر قانون‏اساسی، همواره تلاش ورزیده تا ساختار‌های متحجر قبیلوی را در برابر ساختار‌های مدنی و قانونی علم کرده و در نهایت مانع رشد مناسبات دموکراسی و مردم‏سالاری در کشور شده‏اند . آنان برخلاف قانون‏اساسی افغانستان، جرگه غیرقانونی به اصطلاح عنعنوی را که در دوران حاکمیت های تک‏محور تدویر می‏یافت، با همان ترکیب و ساختار ارتجاعی گذشته راه‏اندازی می‏کنند تا روند دموکراسی و قانون‌مداری در کشور را به چالش کشیده و بر عمر حاکمیت‏قبیلوی در حال اختضارش چند صباحی بیافزایند .

از گفته های آقای کرزی در کنفرانس خبری شان معلوم میشود که ایشان می‏خواهد لوی‏جرگه عنعنوی را دایر نماید و مثال هم جرگه‏صلح را آورده‏اند. ولی باید توجه‏داشت که بعد ازتصویب قانون‏اساسی جدید، فقط لوی‏جرگه قانونی به رسمیت شناخته شده و اعضا و حالاتی که لوی‏جرگه قانونی باید دایرشود نیز تعیین و مشخص گردیده‏است. چیزی بنام جرگه‏عنعنوی در قانون‏اساسی افغانستان اصلا وجود ندارد و اگر ساخته هم شود از نظر قانون، مشروعیت نخواهدداشت . زیرا جرگه‏عنعنوی نه در صلاحیت رییس جمهور است و نه در قانون‏اساسی کشور جایگاهی برای آن تعریف شده‏است و اکثر قریب به اتفاق شرکت‏کنندگان درین مجلس‏فرمایشی، شامل نهادهای نمایندگی مردم افغانستان نمی‏باشند. در عوض، طبق ماده هشتاد و يکم قانون‏اساسی افغانستان، پارلمان که از قاطبه ملت نمايندگي مي کند، به حيث عالی‏ترین ارگان‏تقنینی و مظهر اراده‏مردم به حساب میاید . اصلا در کشوری که پارلمان وجود داشته و نمایندگان مردم با رای و اراده مردم به پارلمان راه یافته اند، تشکیل لوی‏جرگه عنعنوی یک صیغه من‏درآوردی است که فقط و فقط سنت قبیلوی را ضمانت دوام می‏بخشد .

رئیس جمهور کرزی و تیم تمامیت خواه ایشان از نگاه قانونی، حتی قادرنیستند تا لوی‏جرگه قانونی را برگزار کنند چه رسد به لوی‏جرگه عنعنوی که اصلا جایگاهی در قانون‏اساسی افغانستان ندارد . در فصل ششم قانون‏اساسی افغانستان اعضای لوی‏جرگه قانونی متشکل از اعضای شورای‏ملی، روسای شوراهای‏ولایات و ولسوالی‏ها، وزرا، رئيس و اعضای ستره‏محکمه و لوی‏سارنوالی می‏باشند . اما چالش عمده فراروی برگزاری لوی‏جرگه قانونی اینست که در شرایط فعلی شوراهای‏ولسوالی ها اصلا تشکیل نگردیده اند و ما پدیده ای بنام شوراهای‏ولسوالی ها نداریم . این بدین معنی است که اولا ٣٦٤ تن نمایندگان شوراهای‏ولسوالی ها که طبق قانون‏اساسی از اعضای لوی‏جرگه محسوب میگردند، اصلا وجود خارجی ندارند. دوما رییس قوه قضاییه و لوی‏سارنوال افغانستان در پی تنشها بر سر محکمه ویژه انتخاباتی فقط با دو رای ممتنع و یک رای مخالف با اکثریت آرا از طرف پارلمان کشور سلب صلاحیت شدند و قطعا صلاحیت شرکت در لوی‏جرگه قانونی را ندارند.

اما علیرغم دلایل‏بالا، قرار است آقای کرزی لوی‏جرگه غیرقانونی به اصطلاح عنعنوی را به منظور بررسی همکاری‏های استراتژیک افغانستان با ایالات متحده امریکا برگزارکند . همه بر این امر آگاهند که نمایندگان‏سیاسی افغانستان و ایالات متحده امریکا حداقل از دوسال به این طرف روی پیمان‏استراتیزیک بحث کرده بحث‏کرده و در واقع هفتاد درصد کار امضای پیمان‏استراتیزیک میان افغانستان و امریکا تمام شده است . بناء این لوی‏جرگه عنعنوی که هیچ مشروعیت قانونی ندارد، در ارتباط امضای پیمان‏استراتیزیک بین امریکا و افغانستان، صرف یک نقش نمادین و تشریفاتی دارد و بس .

رهبران ایالات متحده امریکا باید بداند که این جرگه به اصطلاح عنعنوی، اصلا مبنای قانونی نداشته و هیچ ماده ی از قانون‏اساسی ، موجودیت لوی‏جرگه عنعنوی را به رسمیت نشناخته‏است. طبعا یک جرگه غیرقانونی صلاحیت تصمیم‌گیری بر سر موضوعی چون ایجاد پایگاه‌های نظامی آمریکا در افغانستان را نداشته و هر فیصله آن قطعا فاقد ضمانت اجرایی بوده و مردم افغانستان در قبال فیصله های یک نهاد غیرقانونی هیچگونه تعهدی را متقبل نخواهد‏شد .
صلاحیت تصمیم‏گیری در باره‌ی ایجاد پایگاه دایمی نظامی آمریکا در افغانستان و بستن پیمان راهبردی با آمریکا، فقط و فقط از صلاحیت نمایندگان منتخب مردم در پارلمان میباشد که آنان قانونا حق‏دارند تا در مورد عقد پیمان‏استراتیزیک و ایجاد پایگاه نظامی با یک کشورخارجی، تصمیم بگیرند. زیرا در قانون‏اساسی افغانستان، از آنجائیکه اعضای پارلمان با رای‏مستقیم مردم و به نمایندگی از مردم انتخاب گردیده‏اند، بعنوان مرجع و مظهر اراده‏ملت معرفی گردیده که بر علاوه قانون گذاری، صلاحیت نظارت بر اعمال قوه‏اجراییه، حق تصمیم در ارتباط سیاست‏های کلان و راهبردی، تعدیل قانون‏اساسی و جلوگیری از بروز جلوه های جلوه‏های استبداد، اقتدارگرائی و اتنوسنتریسم را نیز دارند .