حامد کرزی پيروز شد؟

پس از آنکه رییس جمهور کرزی با انتصاب پدی اشداون به عنوان فرستاده سازمان ملل در افغانستان مخالفت کرد،آقای اشداون به ناچار از کاندیدا توری خود برای احراز این پست انصراف داد!

لرد اشداون در یک گفتگوی تلویزونی به شبکه جهانی بی بی سی گفت: " در ماه اکتبر(2007) آمریکای ها به من پشنهاد کردند که این ماوموریت را به عهده بگیرم ومن نیز روی این موضوع فکر کردم به این نتیجه رسیدم که شرایط افغانستان با آنچه در بوسنی(کشوریکه او مدت ها در آنجا نماینده سازمان ملل بود) جریان داشت، کاملا متفاوت است .زیرا آنگونه که آقای اشداون میگوید : " شرایط کنونی افغانستان باپنج سال پیش کاملا فرق کرده و این کشور درحال حاضر با یک بحران خطر ناک حاکمیت ملی مواجه است!
درواقع آقای اشداون به این موضوع اشاره دارد که نماینده ای میتواند در افغانستان بحرانی از سوی سازمان ملل موثر باشد که از صلاحیت ها واختیارات ویژه ای در مواجه با تفنگ سالاران وبرخورد با طالبان بهره مند باشد. یعنی ناکامی حکومت حامدکرزی از مواجهه و برخورد چندگانه به این موضوع(جنگ سالاران وطالبان) ناشی میشود.
به عبارت دیگر رییس جمهور کرزی در حال حاضربا چندین جبهه مخالف درحال نبرد است:
اول : جبهه طالبان والقاعده که به گمان اغلب هرروز قدرت مند تر میشود ودولت را با طول وعرضش به چالش اساسی مواجه کرده است.
دوم : اپوزیسون دولت یا متحدین قبلی رییس جمهور رفته رفته از دولت کنار گذاشته می شوند وبه جای آنها افراد همسو با رییس جمهور وارد کابینه می شوند که این موضوع نه تنها برای دولت چالش ساز شده است که آینده کشور را نیز با چالش اساسی مواجه ساخته است زیرا اپوزیسون رییس جمهور متحدین خارجی منطقه ای مانند« روسیه،چین ایران ،هند وبرخی کشورهای دیگر منطقه ای» برای خود ست وپا کرده که به شدت مخالف گسترش قدرت ناتو وایالات متحده درمنطقه محسوب می شوند.
سوم :جبهه افغان ملیتی ها وبرخی حلقات سلطه طلب وپشتون خواه درون حکومت، مانند« حنیف اتمر، سنگین، علی احمد جلالی، اشرف غنی احمدزی» نیز درصف آرای وتقابل با رییس جمهور قرار گرفته و از وشیوه رفتار او به شدت انتقاد می کنند. گفته می شود این گروه از سوی آقای خلیلزاد که این روزها مانند آقای جلالی از شیوه عملکرد رییس جمهور کرزی انتقاد میکند، به شدت حمایت می شوند.

بنا براین شخصی می تواند پست فرستاده ای ویژ سازمان ملل متحد را به عهده بگیرد که با این چالش ها کاملا آشنا بوده ودرعین حال استقلال عمل داشته باشد تا بتواند بدور ازاعمال نظراعتماد جوانب مختلف سیاسی را بدست آورد ولرد اشداون با توجه به تجربه چندین ساله اش در بوسنی این توانی را دارد. واو به خوبی آگاه است که تنها راهی بیرون رفت از بحران چند ضلعی افغانستان، داشتن صلاحیت های زیاد در عزل ونصب های پست های کلیدی را داشته باشد یا حد اقل این کارها به مشوره فرستاده سازمان ملل انجام شود. زیرا تجربه سه ده بحران ثابت کرده است که افغان ها بدون حضور نظارت کننده یک نهاد بی طرف مانند سازمان ملل قادر نیستند، به بحران ها فابق آیند.

با توجه به اینکه رییس جمهورکرزی در اغاز با کاندیدای لرد اشداون به حیث فرستاده سازمان ملل نه تنها که مخالف بنوده بلکه آنگونه که آقای اشداون میگوید: وی در عید کرسمس در دبی با آقای کرزی روی این موضوع صجبت کرده وآقای کرزی ازاز کاندیدا شدن او ابراز خرسندی وحمایتش را اعلام کرده بود. حال سوال اساسی اینست که چگونه شد که رییس جمهور یک شبه پارا در یک کفش کرده با آقای اشداون مخالفت کرده است؟

برای پاسخ به این سوال اساسی نظرات گوناگونی ازسوی تحلیل گران مسایل سیاسی ومطبوعات جهان مطرح شده است. برخی مطبوعات غربی اذعان کرده اند، شرایط ووخواسته های آقای اشداون موجب مخالفت رییس جمهور افغانستان شده است زیرا آقای اشداون آنگونه که روزنامه تایمز نوشت ، خواهان صلاحیت و اختیارات ویژه(نماینده ویژه وعالی) از سوی دولت افغانستان شده و پذیریش این پست را منوط به این شرط کرده بود. درواقع این پیش شرط موجب خشم رییس جمهور کرزی شده واورا وادار به این تصمیم کرده است.

برخی دیگراز تحلیل گران ،تحولات دو ماه اخیر افغانستان را سبب این مخالفت دانسته اند. اخراج دو دیپلمات برتانیایی"مایکل سمپل ومیروین یاترسن" از افغانستان به اتهام تماس غیر قانونی با برخی حلقات طالبان ، در اتخاذ تصمیم آقای کرزی تاثیر گذار بوده است.زیرا رییس جمهور کرزی نگران این موضع است که مبادا آقای اشداون راهی را که مایکل وپاترسن رفته اند، ادامه دهد.
برخی منابع نزدیک به رییس جمهور میگویند، در اتخاذ این تصمیم از سوی آقای کرزی ، فاروق وردک نقش محوری بازی کرده است. زیرا آقای وردک با مشوره تیم همکار خود، در اخراج دو دیپلمات برتانیایی نیز نقش اساسی ایفا کرده ورییس جمهوررا به این امر متقاعد ساخت.

گفته می شود همین اکنون آقای وردک مسولیت تماس وگفتگو با طالبان وگلبدین حکمت یار را از سوی دولت بر عهده داردو او هرگیز نمیخواهد که نهاد ها ی بین المللی دور از چشمان او وارد گفتگو با طالبان شوند.

فاروق وردک که نقش مشاور پنهانی را برای رییس جمهور بازی می کند، یکی از هواداران سر سخت دیالوگ با آقای حکمتیار است وگفته می شود او با لوی سارنوال(عبدالجبار ثابت) از اعضاء شورای مرکزی حزب اسلامی بوده و میخواهند هرگونه تماس وگفتگوی دولت با طالبان وحزب اسلامی، تنها از کانال اید دو نفر انجام شود.

دسته دیگر، مخالفت رییس جمهور با پدی اشداون را به عنوان فرستاده ای سازمان ملل متحد در کشور، یک اقدام تبلیغاتی برای انتخابات آینده خوانده میگوند: با نزدیک شدن زمان انتخابات ریاست جمهوری ، آقای کرزی میخواهد ، از خود یک رهبر استقلال طلب در اتخاذ تصامم سیاسی اراء دهد وبه همین دلیل با خواسته های آقای اشداون مبنی بر سپردن صلاحیت ها برای عرل ونصب وزارت خانه ها وولایات، با او سر مخالفت را در پیش گرفته است. به عبارت دیگر آقای کرزی میخواهد به اپوزیسیون خو این پیام را بدهد که" اویک رهبرسیاسی استقلال طلب بوده وتحت تاثیر هیچ کسی قرار ندارد". از سوی دیگر این اقدام رییس جمهورمیتواند یک پیام آشکار به مردم افغانستان برای جلب توجه آنها نیز تلقی شود به این معنی که رییس جمهور می خواهد به مردم بگوید،اودر اتخاذ تصامیمش در راستای حفظ استقلال سیاسی کشور با هیچ کسی شوخی ندارد. البته این نظریه بیشتر از سوی اپوزیسیون آقای کرزی اراء میشود.

ودسته چهارم خصوص مطبوعات برتانیا مخالفت رییس جمهور کرزی را با آمدن آقای اشداون به عنوان فرستاده سازمان ملل متحد، ناشی از فشارهای ایالات متحده بر رییس جمهور کرزی می دانند. طرف داران این نظریه می گویند: "در این اواخر روابط میان برتانیا وایالات متحده درخصوص افغانستان تیره شده ورییس جمهور با مشاوره مستقیم مشاورین آمریکای این تصمیم را گرفته است . زیرا آمریکا از عملکرد نیروهای برتانیای درهلمند به شدت ناراض بوده وادامه جنگ در این ولایت را ناشی از انعطاف بیش از حد انگلیسی ها در مواجهه با طالبان میدانند .البته آقای گیتس وزیر دفاع آمریکا پس از سفریک روزه وملاقات با قبایل جنوب در ولایت خوست ، از این موضوع پرده برداشت واز عملکرد نیروهای برتانیای در هلمند به شدت انتقاد کرد.

بالآخره دلیل اقدام رییس جمهور کرزی هرچه باشد، او در یگ رویا روی با سازمان ملل متحد قرار گرفته ودر حال حاضر پیروز این میدان محسوب می شود. از طرف دیگر این موضوع می تواند در روابط افغانستان وانگلیس تاثیر فروان بر جا بگذارد. موضوعی که در اظهارات لرد اشداون نیز به وضوح مشاهده می شود؛
وقتی از آقای اشداون پرسیده شد ، آیا در تصمیم رییس جمهور افغانستان مینی بر احراز پست نمایند گی سازمان ملل از سوی او، آمریکای ها تاثیر گذار بوده است یانه؟ آقای آشداون با یک لبخند سیاسی جواب می دهد: " این سوال را آمریکای ها وحامدکرزی باید پاسخ دهند؟".
احمدبصیربیگزاد